Νικόλαος Θ. Μπουγάτσος, «Η ρύθμιση της τεκνογονίας: Ορθόδοξη και ελληνική άποψη», Αποστ. Διακονία (1994)

Αυτό το βιβλίο συμπληρώνει τη συλλογή μου –αν και μου λείπουν ολίγα ακόμη- των βιβλίων του κορυφαίου ερευνητή θεολόγου Νικόλαου Μπουγάτσου. Το έψαχνα χρόνια και το βρήκα στο metabook σε πολύ προσιτή τιμή. Ουσιαστικά πρόκειται για πλήρη προσέγγιση στην τεκνοποίηση όπως και στο δημογραφικό, που γίνεται στη βάση της ορθόδοξης θεολογίας αλλά και έχοντας υπόψη τη σύγχρονη ελλαδική πραγματικότητα. Θα μπορούσαμε να πούμε πως είναι η ορθόδοξη χριστιανική απάντηση τόσο στο γνωστό πόνημα του Σεραφείμ Παπακώστα, προϊσταμένου του αδογματικού κινήματος της «Ζωής» στα χρόνια που γνώριζε μεγάλες δόξες, όπως και στην Παπική εγκύκλιο του Παύλου Στ’ “Humanae vitae” (1968). Η έκδοση έγινε προς το τέλος της αρχιερατείας Σεραφείμ από την «Αποστολική Διακονία», που μας έχει συνηθίσει και σε άλλες καλές θεολογικές εκδόσεις.

Κουμπότρυπες στη νομιμότητα

Δεν πάνε πολλά χρόνια, στο βαθύ μνημόνιο του ’13-’14, όταν ο φόβος για παραβίαση των νόμων ερχόταν από τη Χρυσή Αυγή. Ήταν η εποχή της δολοφονίας του ράπερ Παύλου Φύσσα από τον Πειραιά, των επιθέσεων σε αλλοδαπούς λιμενεργάτες, των δηλώσεων του τότε «Νούμερο 2» Ηλία Κασιδιάρη ότι ως βουλευτές έχουν μεγαλύτερη άνεση να… οπλοφορούν. Ο πρόεδρος ενός μετέπειτα κοινοβουλευτικού κόμματος κ. Λεβέντης τότε είχε πει σε τηλεοπτική εκπομπή περιφερειακού καναλιού, απαντώντας σε στρατιωτικό που υποστήριζε τη Χρυσή Αυγή: «εγώ τους σέβομαι όλους. Δε θα αφήσουμε όμως ένα κόμμα, τη Χρυσή Αυγή, να διαλύσει τη νομιμότητα, επειδή μερικοί τρελοί είναι χουντικοί και αναπολούν τον Παττακό και τον Μακαρέζο».

Χριστούγεννα: Ένα ‘μυστήριο κραυγής’

Τη στιγμή που γράφεται αυτό το κείμενο, το 12ήμερο των Χριστουγέννων είναι και φέτος εν εξελίξει. Όλες αυτές τις μέρες ανταλλάζουμε τις ευχές και τους πολυχρονισμούς μας και θ’
ανταλλάξουμε κι άλλους. Όσο όμως «χρόνια πολλά, με υγεία» -όπως καλοπροαίρετα ευχόμαστε ή μας εύχονται- και αν ζήσουμε, όσο δηλαδή και αν γίνουμε ακμαιότατοι
Μαθουσάλες που «χαίρουν άκρας υγείας» (πράγμα που είναι όντως ευκταίο), το «πρόβλημα» παραμένει: η ζωή του ανθρώπου στην παρούσα κατάσταση είναι πεπερασμένη και όχι άπειρη. Η αναχώρηση από αυτήν δηλαδή είναι βέβαιη και ωστόσο είναι ένα ζήτημα που «εξορκίζεται» με… φοβερούς όρκους. Η παρούσα ζωή μας στη γη, έτσι, σήμερα δείχνει να μοιάζει αρκετά με τη λογοτεχνική φαντασία του νεαρού Αμερικανού συγγραφέα Blake
Grouch στη σειρά βιβλίων -και τηλεοπτική σειρά- «Wayward Pines». Κατά τρόπο που
θυμίζει το -συνταρακτικότερο ακόμα- «Ζουν ανάμεσά μας» του Κάρπεντερ, η ζωή στη
φανταστική ορεινή αυτή κωμόπολη του (φερώνυμου) έργου καθοριζόταν από κάποιους
κανόνες, που τηρούνταν αυστηρά και απαρέγκλιτα, δια ροπάλου: «Μην προσπαθείς να
φύγεις», «Μη συζητάς το παρελθόν», «Δούλεψε σκληρά, να είσαι ευτυχισμένος, απόλαυσε τη ζωή σου [εδώ]…» Όπως φαίνεται, όλα αυτά ισχύουν κατ’ αντιστοιχία για την παρούσα ζωή.

ΨΩΜΙ-ΠΑΙΔΕΙΑ-ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ: Ανακοίνωση της Χριστιανικής Δημοκρατίας για τα 50 χρόνια του Πολυτεχνείου ’73

Αυτά τα τρία ορόσημα ήταν τα συνθήματα του Πολυτεχνείου 1973.

Ήταν ορόσημα και όχι σλόγκαν και τοποθέτηση προϊόντος πολιτικού μάρκετινγκ.

Η εξέγερση εκείνη κλείνει σήμερα 50 χρόνια.

Το ψωμί είναι, όπως έγραφε ο μεγάλος Νικολάι Μπερντιάγιεφ, το «σύμβολο της οικονομίας», δηλαδή των οικονομικών αγαθών. Η επάρκεια σε οικονομικά αγαθά ήταν σημαντική εξαιρετικά για την Εκκλησία, ακόμη και από την εποχή της Παλαιάς Διαθήκης. Σε τέτοιο βαθμό που αυτός που αποστερούσε το μισθό του εργαζόμενου ανθρώπου –όπως όλοι όσοι μπορούσαν έπρεπε να είναι- ήταν σαν δολοφόνος που προέβαινε σε αιματοχυσία: «εκχέων αίμα ο στερών μισθόν μισθίου»! Ποιος σήμερα μπορεί να μιλήσει για βιοτική επάρκεια, με ανεργία που δεν έχει επανέλθει ούτε 10 και πλέον χρόνια -μετά την τεταρτοκοσμική εκτίναξή της- σε προ κρίσης επίπεδα και υπερβαίνει και τυπικά το 10%; Με επιδόματα θλιβερά χαρτζιλίκια; Με μισθούς οι οποίοι δεν καλύπτουν ούτε βασικές ανάγκες των ίδιων των μισθωτών (σίτιση, στέγαση, ηλεκτρικό, νερό),  πόσω μάλλον εξαρτώμενων μελών (παιδιά, ηλικιωμένοι, μη-επιδοτούμενοι άνεργοι, ασθενείς, άποροι); Mε βασικά είδη που ανεβαίνουν λόγω της εξάρτησης της κυβέρνησης από τους μεγαλοεπιχειρηματίες 10% σε ένα μήνα;

Κόκκινο αυγουστιάτικο φεγγάρι

«Ο Αύγουστος δεν έχει ειδήσεις», λέει το δημοσιογραφικό ρητό. Ένα άλλο ρητό λέει επίσης «Αύγουστε, καλέ μου μήνα, νά’ σουν δυο φορές το χρόνο». Αντίθετα, όλον αυτόν τον τελευταίο (ακέραιο) μήνα του θέρους, είχαμε ειδήσεις και μάλιστα πολύ κακές.

Κ. Μητσοτάκης: τόλμη και σταθερότης

Τολμηρά, σταθερά, μπροστά μας λέει ο κ. Μητσοτάκης. Επίσης, σε όλους τους τόνους μας έχει πει ο ίδιος κι οι δικοί του ότι αντιπροσωπεύουν τη «σταθερότητα» και οι αντίπαλοί του (προεξάρχων ο επάρατος Σύριζας) την αστάθεια. Και το ερώτημα είναι: τι σημαίνουν όλ’ αυτά; Τι θέλει να πει ο… ποιητής;

Το τολμηρά του μητσοτακικού σλόγκαν το καταλαβαίνουμε ευκολότερα. Όχι, δεν εννοεί αυτό που εννοούσε ο Μεγαλέξαντρος όπως το μεταφέρει ο Πλούταρχος -παρ’ ότι μας μίλησε εδώ πάνω στη Σαλονίκη με φόντο τ’ άγαλμά του- ότι εκτός από βασιλιάς ήθελε να είναι και «απόκοτος λεβέντης». Το «τολμηρά» έχει να κάνει με την τόλμη των «μεταρρυθμίσεων που έχει ανάγκη η χώρα». Ποιες είναι αυτές οι μεταρρυθμίσεις; Μα αυτές που διακηρύσσει από την αρχή της σταδιοδρομίας του: τα ρηγκανόμικς. Θα πολεμήσει τον κρατισμό και τον λαϊκισμό, θα ελαττώσει τη δημόσια περιουσία, θα δώσει «κίνητρα» στους επενδυτές, θα ελαττώσει (ή έστω θα διατηρήσει) το φόρο μερισμάτων από το 5% και λοιπά. Τι γίνεται όμως με τη σταθερότητα;

Φονικό κομφούζιο

Όλες αυτές τις μέρες προσπαθούμε να δούμε και να ακούσουμε μια σοβαρή προεκλογική συζήτηση. Αντ’ αυτού, το πρ. κυβερνών κόμμα αναλώθηκε σε ένα άνευ προηγουμένου «πέταμα της μπάλας στην εξέδρα». Και ίσως δε θα είχε κάποια ιδιαίτερη σημασία να το επισημάνουμε αυτό, εάν δεν υπήρχε όλη αυτή η συνθλιπτική μονοφωνία στα Μέσα, που λειτουργούν ως φερέφωνα της παράταξης Μητσοτάκη, κάτι που έχουν επισημάνει έντιμοι και ανεξάρτητοι –αν και μάλλον συντηρητικοί πολιτικά- αναλυτές όπως οι κκ. Σαββίδης και Λυγερός.

Κορίτσια-παπαδάκια;

Λοιπόν, εν ολίγοις, κάποιος λόγιος ιερωμένος στην Αθήνα, ο π. Αλέξανδρος Καριώτογλου, έβαλε κάποια κορίτσια να κρατήσουν τα εξαπτέρυγα ως παπαδάκια μέσα στη Θ. Λειτουργία. Σε απάντηση αυτού, ο αρχιεπίσκοπος Ιερώνυμος τον έθεσε, μάλιστα χωρίς να απολογηθεί, σε αργία.

Κάποια σχόλια

α)Στην ορθόδοξη εκκλησία, ως γνωστόν, υπάρχει ως παράδοση ο θεσμός των διακονισσών. Διάκονος είναι ο πρώτος βαθμός της ειδικής ιερωσύνης. Η αγία Μαρία Σκομπτσόβα είχε μάλιστα συγγράψει σχετική μελέτη τον 20ο αιώνα.

β)Τα βασικά εκκλησιαστικά αξιώματα που οδηγούν (ή παρεμβάλλονται) στο βαθμό του διακόνου είναι: Αναγνώστης (μετά τα 18)-Ιεροψάλτης (προαιρετικά)-Υποδιάκονος-Διάκονος-Πρεσβύτερος. Πρεσβύτερος μπορεί να γίνει κανείς μετά τα 30, όπως δηλαδή οι Ραββίνοι στην Παλαιά Διαθήκη, που επίσης ήταν μόνο άνδρες.

Μιθριδατισμός και σατραπεία

«Αρχή σοφίας η των ονομάτων επίσκεψις»: μιθριδατισμός είναι «η διαδικασία κατά την οποία (δυσάρεστες) αλλαγές που έρχονται βαθμιαία, με πολύ αργό ρυθμό, σε βάθος χρόνου γίνονται ανεπαίσθητες». Η λέξη προέρχεται από την πρακτική (αυτό-)χορήγησης δηλητηρίου σε μικρές δόσεις, για την απόκτηση ανοσίας. Σατραπεία είναι δε η άσκηση αυταρχικής και τυραννικής πολιτικής.

Προφανώς, η αναφορά είναι στον πρωθυπουργό Κυριάκο Μητσοτάκη, τον διαπρεπή αυτόν αντι-λαϊκιστή. Ο κ. Μητσοτάκης με μεγάλη «ασπούδα» κατέστη επικεφαλής, μέρες μόλις –αν έχεις το Θεό σου- αφού επικράτησε στις εκλογές του 2019, της ΕΡΤ, της ΕΥΠ και της ΓΓ Ενημέρωσης και Επικοινωνίας. Το λόγο της ακραίας βιασύνης μας τον δίνει η συνέχεια των υπέροχων περιπετειών του, με τις «επισυνδέσεις» σε δεκάδες και εκατοντάδες άτομα: αξιωματούχους, στρατιωτικούς, πολιτικούς, δημοσιογράφους και οικείους των. Ακόμη και ο αντιπρόεδρος της Νέας Δημοκρατίας Κ. Χατζηδάκης δήλωσε «βαθύτατα ενοχλημένος» από τις παρακολουθήσεις και η Ντόρα Μπακογιάννη δήλωσε ότι άλλαξε κινητό. Και οι δύο φυσικά περιμένουν από τη «δικαιοσύνη» να εξιχνιάσει τα εγκλήματα και να βρει τους ενόχους. Και στο Βιλλαμπάχο ακόμα τρίβουν…

Το δυστύχημα του ξεχαρβαλώματος του ΟΣΕ

Την ώρα που γράφονται οι γραμμές αυτές έχει μαθευτεί το τραγικό δυστύχημα στη Λάρισα με τις αμαξοστοιχίες που συγκρούστηκαν. Το συμβάν έλαβε χώρα λίγο πριν τις 12 τα μεσάνυχτα της 1^ης Μαρτίου, με σύγκρουση από τη μία μιας εμπορικής αμαξοστοιχίας και από την άλλη μιας επιβατικής αμαξοστοιχείας, με εκατοντάδες επιβάτες. Επρόκειτο συγκεκριμένα για την αμαξοστοιχία IC 62 της «Hellenic Train», με το γνωστό δρομολόγιο Αθήνα-Θεσσαλονίκη.

Είναι χαρακτηριστικό ότι από τους 350 επιβάτες της επιβατικής αμαξοστοιχίας αυτή τη στιγμή είναι που κυρίως βρίσκονται οι 29 νεκροί και 85 τραυματίες. Πληροφορίες που κυκλοφορούν μιλάνε για προβλήματα στη λειτουργία βασικών υποδομών για την δρομολόγηση των αμαξοστοιχιών: δηλαδή συστήματα τηλεδιοίκησης και σηματοδότησης.

Δεν χρειάζεται να πούμε ότι η διαδικασία (εκ)πώλησης του ΟΣΕ υπήρξε μακρά και βασανιστική. Ο κ. Χατζηδάκης–αυτός που θα απελευθέρωνε την αγορά ενέργειας, για να… πέσουν οι τιμές- είχε παλαιότερα δηλώσει ανοήτως: «θα δίναμε τον ΟΣΕ ακόμη και για ένα ευρώ». Έτσι, σταδιακά, δρομολογήθηκε μία διαδικασία υποβάθμισης και απαξίωσης μιας σημαντικότατης δημόσιας εταιρείας, η οποία πωλήθηκε σε Ιταλούς επενδυτές τελικά κατά τη διακυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ. Στα χρόνια εκείνα ο ΟΣΕ πέρασε στο ΤΑΙΠΕΔ ως επί το πλείστον, παρ’ ότι υπήρξαν ορισμένες βασικές υποδομές που παρέμειναν κρατικές, οι οποίες ωστόσο αργότερα ξεπουλήθηκαν από την κυβέρνηση Μητσοτάκη (2020).