«Ο Χριστιανός άρχοντας[…]δηλαδή σύμμαχος στους αδικημένους»- επιστολή του ι. Χρυσόστομου

Αγαπητέ μου Γέμελλε,

Ο χριστιανός άρχοντας δεν φαίνεται απ’την φορεσιά του ή απ’τους υπασπιστές και τους κλητήρες, που τον συνοδεύουν. Φαίνεται απ’το ότι φέρνει κοντά του «τους κοπιώντας και πεφορτισμένους», απ’τη διόρθωση των κακώς εχόντων, απ’την τιμωρία της αδικίας. Κι’ ακόμη δεν επιτρέπει να χρησιμοποιηθεί η δύναμη της εξουσίας, για να διαστραφεί το δίκαιο.

Η [πιο καταφανής] πολιτική εξαπάτηση και το ιδανικό της «εργασίας»

Νομίζω ότι στον φρικαλέο δημόσιο λόγο της κυβέρνησης, είναι υπερβαλλόντως εκπληκτικό τουλάχιστον το εξής: η -τεχνητή, έστω- προθυμία με την οποία τα στελέχη της στηρίζουν με παραπειστικές σοφιστείες, δηλαδή αγυρτείες του λόγου, την πολιτική που τους επιβάλλεται από τα πάνω. Αυτή είναι η πολιτική στην οποία και πειθαρχούν, προφανώς μη-όντες ενήμεροι, όπως όσοι εγκρατείς περί τα Πατερικά, για τα περί «αγίας ανυπακοής». Νομίζω ότι και εσείς θα έχετε ακούσει και διαβάσει αρκετές τέτοιες εκθέσεις ιδεών ως τώρα…
Λοιπόν, ανατρέχοντας, όπως ήδη έκαναν πολλοί για τα λόγια του πρωθυπουργού εκθέτοντας στο κοινό την πράγματι κατάδηλη φενάκη, στις σχετικές αντιπολιτευτικές δηλώσεις της κυβέρνησης, διαπιστώνουμε μία τελεία αντίθεση με την σημερινή επιχειρηματολογία. Δεν μιλάμε για μια «υπό αίρεσιν» επιχειρηματολογία, αλλά για μια ρητή διαμετρικά αντίθετη αντίληψη περί τα οικονομικά και την πολιτική οικονομία, που άλλωστε συμβαδίζει με ένα κόμμα που, εις κλαυσιγέλωτα ίσως πολύ και τραγική ειρωνεία, επιμένει να (αυτο)αποκαλείται «σοσιαλιστικό». Και βεβαίως, οπωσδήποτε, τις ίδιες απόψεις εκφέρουν και πάρα πολλοί διαμορφωτές της κοινής γνώμης, ίσως απελπιστικά για το μέλλον του λαού πολλοί… Αλλά τουλάχιστον σε αυτούς μπορούμε να αναγνωρίσουμε εν μέρει μια ιδεολογική συνέπεια: ήταν και είναι ιδεολόγοι του παρασιτισμού του Κεφαλαίου και της «αργόσχολης τάξης»(«leisure class», κατά τον κορυφαίο Αμερικανό κοινωνιολόγο Θ. Βέμπλεν) και της «επιδεικτικής σχόλης», ενώ εμείς είμαστε με το Γραφικό «ο μη θέλων εργάζεσθαι μηδέ εσθιέτω» και με την προφανώς ριζοτομικά αντικαπιταλιστική αρχή του Πατρο-κοσμά του Αιτωλού ότι «είτε από προσωπική εργασία είτε από αδικίες» θα είναι το εισόδημα ενός εκάστου (που είναι «στην παραγωγή»). Εδώ μιλάμε απλώς και μόνο για το ότι κανείς εκποιεί ό,τι είναι και ό,τι πιο μονάκριβο διαθέτει -διότι η μόνη μας ιδιοκτησία είναι οι καλές μας πράξεις, κατά τον ι. Χρυσόστομο, δυστυχώς- για να μείνει μέσα στο κάδρο της νομής εξουσίας, της καριέρας, της προβολής, της κούφιας δόξας. Το σχόλιο που θέλω να κάνω αφορά την ιδεολογία αυτή του καριερισμού και δεύτερον την πράγματι αποκαρδιωτικά προβλέψιμη ιδεολογία που εκφράζουν οι όψιμοι αυτοί νεοφιλελεύθεροι και νεοσυντηρητικοί «σοσιαλιστές» που «δοκούν άρχειν».

Εσύ, φίλε μου, ο καλός, κατά κόσμον το τέρας της φύσης…

…ναι, είσαι εσύ, που σε αυτήν την κοινωνία που σε ταΐζει δηλητήρια, τα έφτυσες όλα πίσω, γιατί η θέλησή σου δεν μπορεί να κατασχεθεί.

Εσύ, που θαύμαζες τον «πρίγκιπα» στην ξένη εκείνο που απαράτησε όλα του τα πλούτη, γιατί ήξερε καλά την ασφυξία τους από τα μικράτα του, για να παντρευτεί μια απλή «φτωχοπούλα», δίνοντας ένα κάποιο, ο καημένος, τύπον και υπογραμμόν……

«…πεθαίνω να ενδιαφερθώ/ψάχνω κάποιο καταφύγιο σε αυτόν τον αέρα…»

Ένα κομμάτι για το τι σημαίνει και τι προϋποθέτει, ίσως, κυρίως, και τι ενέχει, ας το πούμε έτσι, το να ενδιαφέρεσαι για τον άλλον, έστω εξ όψεως άγνωστο/η αλλά δεμένο/η με ακατάλυτα και μυστικά δεσμά, με ειλικρίνεια και αθωότητα (-σαν να λέμε ό,τι ποτέ δεν βλέπουμε σήμερα). Αλλά και για τις φοβερές δυσκολίες που μπορεί να ‘εσωκλείει’ και τον εσωτερικό πόλεμο που πρέπει να νικηθεί…… Και επειδή είμαστε ανεπίκαιροι συχνά σε αυτό το ιστολόγιο, έτσι και τώρα θα το κάνουμε, μια που περιλαμβάνεται σε (αξιόλογη) συλλογή που κυκλοφόρησε για τα Χριστούγεννα με όνομα «Χαρούμενα Χριστούγεννα, τομ. 5»…. 🙂 Ακούστε, αν θέλετε, φίλοι μου, και κάθε ιδέα σας ευπρόσδεκτη, όσο παράξενη κι αν σας φαίνεται… (Θα ήλπιζα να μην χρειαζόταν να το πω αυτό, αλλά…) Το θέμα είναι σημαντικό, βέβαια, άκρως…. :

«Πολλές δουλειές είναι ντροπή» (ή για τον όλεθρο της ανόδου του βιοπορισμού ως αξίας)

Υπάρχει κάτι που βλέπω συνεχώς πλάι μου και δίπλα μου και ανησυχώ πολύ με εκείνη την ανησυχία που κατανοεί την αρκετά πιθανή αδυναμία -διότι παρεμβάλλεται διαμορφωμένη θέληση και συνθήκες- να αλλάξει τα πράγματα… Ποιο είναι αυτό..; Μα ότι ο βιοπορισμός έχει ανεβεί τόσο, αλήθεια, υπερβολικά στην κλίμακα των αξιών, και εννοώ για την όντως εργαζόμενη τάξη, όχι την άεργη καπιταλιστική ή των επιχειρηματιών ή των ραντιέρηδων(κατά την ορολογία του 19ου αι.)/»εισοδηματιών». Θεωρείται ότι όποιος λ.χ. σπουδάσει μακροχρόνια και πολύ περισσότερο όχι προς αναζήτηση προσόντων,  qualifications, αλλά όπως ας πούμε ο Μέγας Βασίλειος(28-29, οπότε έγραψε τους κανόνες της μοναχικής ζωής) ή ο Άγιος Γρηγόριος ο Θεολόγος(περίπου το ίδιο) ή πολύ περισσότερο ο (ως τα 34 σπουδάζων, οπότε και έγινε μοναχός στο Όρος) Άγιος Μάξιμος ο Γραικός/Βατοπαιδινός και πρώην Μιχαήλ Τριβώλης είναι, αν όχι χαμένος και παράφρων, πάντως μάλλον… «ούφο»(!), αν μου συγχωρήτε την έκφραση.

Έτσι, λοιπόν, κι όμως, κι όμως, μια κοπέλα που σπουδάζει δημοσιογραφία «μπήκε στην παραγωγή» από την αρχή, επειδή, λέει (στον Τύπο), και όταν, εξ αρχής, κατάλαβε ότι οι σπουδές της είναι (απλώς) για την «διεύρυνση των οριζόντων»(!). Κάποιος άλλος ρωτούσε στο πανεπιστήμιό του τον καθηγητή του «τι μας χρειάζεται για τη δουλειά μας(ενν. από όλα αυτά που εσύ μας διδάσκεις)».  Από την άλλη, το τεράστιο πρόβλημα είναι ότι στην Εκκλησία μας έχουν κλέψει την άποψη για τον βιοπορισμό οι μαρξιστές και ευρύτερα η υπαρκτή Αριστερά -και έτσι σήμερα την απορρίπτουμε(!..). Η άποψη αυτή προτάσσει αφ’ενός(το πολύ) την χρεία και όχι(βέβαια…) την πλησμονή και ως συνέπεια αυτού την μείωση κατά το δυνατόν, έως απαλείψεως, κατά τον Άγιο Μακάριο τον Αιγύπτιο, των ωρών απασχόλησης με τον ατομικό βιοπορισμό. Όμως, η κυρίαρχη/προβαλλόμενη άποψη είναι ή πάντως είναι πολύ-πολύ κοντά στο βαθυστόχαστο, πράγματι, δόγμα ότι «δεν έχει σημασία η «θεωρία»(!;!), αλλά η πράξη». Ο Ζακ Ελλύλ το έλεγε αλλιώς: είναι το «πρωτείο του ποιείν/πράττειν», και οφείλεται ακριβώς στην ιδεολογία που ο αστός έφερε στον κόσμο. Στο πνεύμα εν πολλοίς του πρωτείου του ποιείν/πράττειν ήταν και ο Μαρξ που μίλησε, άλλωστε, για την «αθλιότητα της φιλοσοφίας» και το πώς δεν πρέπει να κατανοήσουμε τον κόσμο(πρώτα), αλλά να τον αλλάξουμε.(Και καταλαβαίνετε πόσο στοιχειώνει τον μαρξισμό ότι ο Μαρξ δεν ασχολήθηκε με το περί Θεού ζήτημα, ελπίζω, έτσι;…) Να τον αλλάξουμε, για να επέλθη το όνειρο της μαζικής (υλιστικής) ευημερίας, που συμπίπτει με την …γενική τελειότητα. Ο καθένας για τον εαυτό του και εναντίον όλων και έτσι θα προωθηθεί το γενικό συμφέρον. Είναι πράγματι ένα ιδιαίτερα ευγενές όνειρο…*

Η απόλυτη καταστροφή: ο «μείζων εν γεννητοίς» Άι-Γιάννης ο Πρόδρομος

…και πάνω που νομίσαμε πως ξεμπερδέψαμε από τα αγιακά και τα χριστουγεννιάτικα που απειλούσαν να μας βγάλουν από την λωτοφαγία μας, τις συνεστιάσεις και τα ξόμπλια(κουτσομπολιά) των πάντων και ακόμη μερικών, ήρθε και αυτός ο περίεργος και μουσάτος με το ακούρευτο μαλλί, για να μας κηρύξει, λέει, μετάνοια (μετάνοια;..), με γλώσσα ‘πάσης μάχαιρας τομωτέρα‘, που λέει. Μα είναι πράγματα αυτά; Και είναι, λέει, και ο μείζων εν γεννητοίς(Ματθ. 11:11) γυναικών, δηλαδή ούτε λίγο ούτε πολύ ο μεγαλύτερος από αυτούς που γεννήθηκαν, τουλάχιστον για την εποχή, από γυναίκες..;; Μα αυτός είναι εκτός τόπου και χρόνου! Δεν φροντίζει ούτε να κάνει μερικές επιχειρήσεις-μπίζνες πώς το λένε, να φτιάξει τίποτα για τα παιδιά του, είναι ανεπρόκοπος και αχαΐρευτος!..

Αποσπάσματα από τις επιστολές του μικροθεού ι. Χρυσοστόμου από την εξορία, στην Καρτερία…

…και αφού σας ευχηθώ καλή, καλή και ευλογημένη, χρονιά!!!- σε όλους τους φίλους και αναγνώστες(νοιώθω άσχημα με την απόσταση του νοήματος που έχει λάβει η λέξη αυτή, αλλά να που μας στέρησαν και από τις λέξεις 🙂 -εννοώ απλώς αυτοί που μας διαβάζουν), έρχομαι να σας φιλέψω κάτι, ως ελάχιστο αντίδωρο ευγνωμοσύνης για την τόση καλοσύνη, το θερμό ενδιαφέρον και την αγάπη σας για τα μεγάλα θέματα που προσπαθούμε να ξύσουμε ή απλά να αναδιατυπώσουμε αλήθειες εδώ σ’ αυτήν την ασήμαντη γωνία…

H αφορμή δόθηκε από ένα, κατά το ειωθός -που λέμε-, πολύ ωραίο, ειλικρινές και ενημερωμένο κείμενο του αγαπημένου μας εδώ π. Λίβυου. Πρόκειται για δύο αποσπάσματα, λιγότερο γνωστά από αυτά προς την (αγ.) διακόνισσα Ολυμπιάδα -που τόσο, απείρως πολύ, πόνεσε για το τραγικό μα εκούσιο πάθος του Χρυσόστομου…- στην οποία έγραψε εκατοντάδες τυπωμένες σελίδες κυριολεκτικώς από την εξορία, που καταδεικνύουν λίγη από την βαθύτερη ουσία αυτού του τόσο ανήσυχου και γαλήνιου ταυτόχρονα(!) που λέμε χριστιανική -δηλαδή όντως- αγάπη, της οποίας το (υψηλότερο, όπως το επαναδιατυπώνει και ο απ. Παύλος για την συζυγία, τον γάμο- άλλο το ότι δεν τηρείται από τους συζύγους καθόλου σήμερα βέβαια…) μέτρο, δεν πρέπει να ξεχνάμε, είναι όχι το παλαιο-διαθηκικό, και χλιαρό για σήμερα, «αγαπάτε τον πλησίον ως σεαυτόν», αλλά το «Αγαπάτε ο ένας τον άλλον όπως εγώ αγάπησα εσάς». Και επειδή ο Χριστός είναι «ευγενής» και «γλυκύτατος», καταφέρνει πάντα να συνδυάζει την πιο φλογερή, μανική αγάπη/έρωτα με την μεγαλύτερη διάκριση και κατ’ εικόνα Του αυτονομία του ανθρώπου…

διακόνισσα Ολυμπιάδα, Αγία

Έτσι, το λοιπόν, του Χριστού, και ο Άγιος… που ειλικρινά με συγκινεί έως δακρύων στα λεγόμενά του αυτά με πολλούς τρόπους. Κι’αυτό γιατί, επιστρέφει τα γιατρικά που του αποστέλλει η Καρτερία, αδελφή και συνεργάτιδά του(στο ευρύτερο εκκλησιαστικό έργο, ας πούμε), αλλά θέλει να βεβαιωθεί ότι δεν στενοχωρήθηκε που της τα στέλνει πίσω, και θέλει να τον βεβαιώσει οπωσδήποτε ότι ξεπέρασε μια κάποια ασθένειά της(αντιστοίχως, στις 2 επιστολές)… …όλα αυτά την ίδια στιγμή που έχει, όπως ο ίδιος γράφει, διέλθει απερίγραπτες κακουχίες, ζώντας 70 ημέρες υπο συνθήκες «μεταξύ φθοράς και αφθαρσίας», χωρίς ανάπαυση και χωρίς ούτε τα τελείως αναγκαία, με συνεχή πορεία μέσα σε μια κατάξερη έρημο*, και ζη στην απαίσια όντως ερημιά στην Κουκουσό της Αρμενίας και έχει καταδικαστεί άδικα των αδίκων από το ρυπαρό, ως συνήθως, δεσποτικό και κρατικό κατεστημένο(οι εξορίες του είναι δύο, εδώ είμαστε ακριβώς μετά την δεύτερη από την αυτοκράτειρα Ευδοξία) της εποχής…

Στην δεύτερη επιστολή του, σταλμένη πάλι το 404, πάλι μιλάει για την καλοσύνη και την απερίγραπτη αγάπη, που τον κάνει να νιώθει ότι δεν ζει πια στην ερημιά, της Καρτερίας να του στείλει αυτά τα παραπάνω (ιαματικά) σκευάσματα μέσω κάποιου αδελφού. Έτσι, ο Άγιος μου λέει ο λογισμός ότι μας δείχνει τι σημαίνει να είσαι Χριστιανός και ριζικά όχι-κοσμικός, να μετέχεις ειλικρινά και ανυπόκριτα, ολόθυμα όντως, σε χαρές και λύπες, να ενδιαφέρεσαι με πραγματική φλογερή «θλιμμένη έννοια», που θα έλεγε και ο Πορφύρας, για το κάθε τι, οσοδήποτε μικρό και αν φαίνεται στους άλλους ή και τους θύραθεν, που αδιαφορούν, γιατί η οριζόντια ένωση προϋποθέτει την κάθετη, να έχεις αδελφική οικειότητα, στοργή, σεβασμό της ελευθερίας και του προσώπου του άλλου, και όλα τα συναφή… Αν συγκρίνουμε, τέλος, το ζωντανό πρότυπο αυτό τώρα με την σημερινή κατάσταση μας στην Εκκλησία… ή τον κόσμο, -που ήταν να είμαστε το φως και το άλας του κόσμου, δεν ξέρω καν αν το θυμάστε…- θα χρειαστούμε έναν άλλο Ιερεμία, για να θρηνεί… αλλά αν είναι να ξεκινήσουμε, αγαπημένοι μου φίλοι, σήμερα έναν τέτοιον θρήνο, δεν θα μείνει «πέτρα πάνω σε πέτρα», θα τα διαλύσουν όλα- αν δεν το έχουν ήδη κάνει…

Παρακάτω, λοιπόν, σας παραθέτω τα αποσπάσματα… όπως θα δείτε, δεν μπορώ να αφαιρέσω πρόταση, χωρίς να αφαιρέσω κάτι υπερπολύτιμο… εξ ου και η έκταση της παράθεσης, για την οποία να με συγχωρήσετε, ε..;

«Μόνο εμείς οι άνθρωποι κάνουμε δικά μας τα κοινά και κατέχουμε για τον εαυτό μας αυτά που ανήκουν στους πολλούς.»(Βασίλειος ο Καισαρείας)

Ας πιούμε, λοιπόν, όλοι Κόκα-Κόλα, σαν τον Άη- Βασίλη

Ναι, φαίνεται ότι οι Πατέρες και οι Μητέρες δεν «κάθονταν φρόνιμα, να γίνουν νοικοκύρηδες». Μια τόσο ευγενικιά φιλοδοξία, που θα έλεγε, άκρως ειρωνικά, κι ο Καρυωτάκης για την ομοιοκαταληξία, δεν γίνηκε της ζωής τους ο σκοπός. Έτσι, όχι μόνο θεωρούσαν ότι έπρεπε να ασκούν δριμεία κοινωνική κριτική, σε σημείο που οι ομιλίες τους είναι βασική πηγή για την κοινωνική ζωή της εποχής και η κοινωνική αδικία/δικαιοσύνη ένα από τα τακτικότερα εμφανιζόμενα θέματα στις ομιλίες του Χρυσόστομου, αλλά είχαν και το νεύρο να στέλνουν επιστολές στους πολιτικούς άρχοντες, αιτούμενοι ποικίλα πράγματα(λ.χ. ο Γρηγόριος ο Θεολόγος φοροαπαλλαγές για τους φτωχούς) ή και υποδεικνύοντας ποιος είναι ο σωστός κατά Θεόν άρχοντας. Ο Μέγας Βασίλειος, ο Μέγας Αντώνιος, ο Άγ. Ι. ο Χρυσόστομος (βλ. εδώ στο ιστολόγιο το «κήρυγμα της κοινοκτημοσύνης» ), οι Φιλοκαλικοί Πατέρες, ο Άγιος Νικόλαος Βελιμίροβιτς έχουν υποδείξει ή και καταδείξει και την ιδανική κοινωνία ακόμη, με φράσεις και επιχειρηματολογία πολύ αιχμηρή και καθόλου συμβιβασμένη με οποιοδήποτε κατεστημένο. Έτσι, κάποιος ιστορικός σημαντικότατος της εποχής είχε αποκαλέσει τον Χρυσόστομο «σχεδόν σοσιαλιστή». Το ίδιο και ο Μέγας Βασίλειος, ο Άη Βασίλης που λέει και ο (ηλιθιωδέστατος, πράγματι) συρμός, είχε ένα τέτοιο όραμα για την κοινωνία, με την οποία έκρινε και κατέκρινε την υπάρχουσα. Καταλαβαίνουμε με όλα αυτά και πόσο ελάχιστα ‘παιδιά της εποχής’ τους ήταν…[ 🙂 ]Το παρακάτω μεταφρασμένο απόσπασμα είναι από την ομιλία του Μ. Βασιλείου «Σε πείνα και ξηρασία«, εποχή ανάλογη με την σημερινή… :