Φθινοπώρου μυστηριώδης και παραδείσια μελαγχολία…(Σκέψεις πάνω στο «νόημα του φθινοπώρου».)

Από τον κατά Ν. Βρεττάκο «μελαγχολικό Οκτώβρη», περάσαμε σε αυτό που ένας άλλος μεγάλος ποιητής μας( με συμπαθούντες στην γενιά του ’30 όπως τον Χατζίνη), ο Κ. Καρυωτάκης έλεγε κάπου στα Ελεγεία και τις Σάτιρές του, δηλαδή την ξέφυλλη δενδροστοιχία του Δεκέμβρη· στο τέλος του Φθινοπώρου και την έναρξη του Χειμώνα. Το φθινόπωρο είναι για τον Άγ. Νικόδημο τον Αγιορείτη μία από τις δύο καλύτερες εποχές του έτους, μαζί με την άνοιξη· είναι η εποχή της ανακομιδής των οστών του Αγίου Γεωργίου από την Καππαδοκία…  Αλλά το χινόπωρο ήταν και (η) αγαπημένη εποχή πολλών ποιητών· ιδιαίτερα υπήρχαν ποιητές που έγραφαν μάλλον μόνο το φθινόπωρο·  ο ιδιαίτερα και βαθιά ευαίσθητος, αλλά και δημοτικιστής και σοσιαλιστής της εποχής Κώστας Χατζόπουλος ένας από αυτούς. Αυτές τις μέρες που το χινόπωρο φεύγει έρχονται στον νου εκείνοι οι ωραίοι στίχοι των Nevermore: «Have you ever wondered why the wind blows cold?» Δηλαδή: «έχεις ποτέ αναρωτηθεί γιατί ο άνεμος πνέει κρύος»; Κάθετι σε αυτήν την κτίση, δηλ. τον κόσμο, έχει ένα ιδιαίτερο και βαθύτερο λόγο δημιουργίας και ύπαρξης. Σε κάθετι ενυπάρχει το μυστήριο, έλεγε ο Ντοστογιέφσκι, και αυτό το μυστήριο είναι ο λόγος των όντων που ανέφερε  θεόπνευστα ο Άγιος Μάξιμος ο Ομολογητής. Όπως το έλεγε ο συγγραφέας ιστοριών μυστηρίου Ντιν Κουντζ, «ο Θεός είναι η πηγή κάθε μυστηρίου»…

Σημείωμα ανεπίδοτο στον γεννημένο πατέρα των φώτων…

Άναρχος Θεός καταβέβηκεν… *

«…και το αίμα μου μέλαν, όθεν βάπτω και γράφω«… και το αίμα μου μαύρο, από όπου βυθίζω και γράφω… ναι, ναι, σκέφτομαι αυτό ακριβώς που έλεγε ο Μελωδός εκείνος που άγιασε και είχε, όπως λένε και κάποιοι κριτικοί, βαθύ «αίσθημα του τραγικού»…

Προδεκαπενταγουστιάτικα:Για την πνευματική αγάπη, πού’ναι καϋμός βαθύς…

Σε μία συζήτηση με ένα φίλο, τον Γ., που έλαβε χώρα παρεμπιπτόντως και σε κάποια καφετερία, προσπαθούσα να εξηγήσω κατά δύναμιν την φύσιν αυτού του υπαρκτικού-μυστικού βιώματος που ονομάζεται Πατερικά «πνευματική αγάπη».

Και έλεγα, λοιπόν, ότι αυτό το βίωμα «αρπάζει τας φρένας» σε τέτοιο σημείο, για να χρησιμοποιήσω την έκφραση της Σαπφούς,  ώστε η διάνοια, ο Λόγος φθάνει στο σημείο να σκέπτεται για τον Άλλο «σ’ευχαριστώ που υπάρχεις»…! Ο συνομιλητής μου μου φανέρωσε, ότι αυτό του το είχε πη κάποτε μόνο μία «αγαπημένη» του με την οποία υπήρξε «δεσμευμένος» επί μακρόν…

Και αυτό όντως είναι ένα στοιχείο σημαντικό. Είναι πολύ χαρακτηριστικό, ότι πολλοί νηπτικοί Πατέρες από ένα σημείο και έπειτα παραλλάσσουν την λέξι «αγάπη» με την λέξη «έρωτας», μιλώντας ακριβώς για αυτήν την «εν Χριστώ αδελφική» αγάπη. Ο Άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος περιγράφει σε ομιλία του προ της εξορίας του από την αυτοκράτειρα Ευδοξία, επειδή την ήλεγξε για αρπαγή και κοινωνική αδικία, την αιτία για αυτήν την εξορία του:ήταν ο έρως για το ποίμνιό του. Ο ίδιος ο «μακάριος» Απόστολος Παύλος αποκαλεί στην επιστολή τους Προς Φιλιππησίους τους αδελφούς εκεί «αγαπητούς και επιπόθητους», ενώ αλλού(Πράξεις, κεφ. 20) του αναφέρεται εις το πώς «παρήνει», συμβούλευε τον καθένα εκ των των μελών της Εκκλησίας συνεχώς με δάκρυα…: «ΕΤΗ ΝΥΚΤΑ ΚΑΙ ΗΜΕΡΑΝ ΔΕΝ ΕΠΑΥΣΑ ΝΟΥΘΕΤΩΝ ΜΕΤΑ ΔΑΚΡΥΩΝ ΕΝΑ ΕΚΑΣΤΟΝ»

Το «μυστήριο του αδελφού»…

…είναι αυτό για το οποίο μας μιλάει κάπου και η επαναστάτριά μας Οσία Μαρία Σκομπτσόβα.  Πώς μπορούμε να το περιγράψουμε; Λέγοντας, ότι αυτά τα στίγματα δεν επικαλύπτουν την άρρητη δόξα του Θεού, που αποκαλύπτονται μέσω του μυστηρίου αυτού στον συνάνθρωπο και αδελφό.Και αυτό γιατί είναι «εικών της αρρήτου δόξης ει και στίγματα φέρει πταισμάτων»(Λειτουργία Ι. Χρυσοστόμου) του Θεού… Αυτό αποκαλύπτεται μυστικά στον άνθρωπο που αναβαίνει την κλίμακα… Το Πατερικό «λόγιον»: «είδες αδελφόν σου, είδες Κύριο τον Θεόν σου», ήτοι.

Και στον σκληρό Ρωμηό Φώτη Κόντογλου

Που τόσο έχει απεικονίση αυτόν τον καϋμό στα πρόσωπα των Ευαγγελιστών, της Αειπαρθένου, των Αγίων/Πατέρων και Μητέρων, αλλά και στις αυτοπροσωπογραφίες του, όθεν πρέπει να διακρίνουμε, μεταξύ άλλων:

Αλλά και έχει γράψη και ένα ειδικό καταπληκτικό κείμενο που περιλαμβάνεται στα «Μυστικά άνθη» του, για αυτόν τον «πόνο των πνευματικών ανθρώπων», την «χαρμολύπη». Και που τόσο ο ίδιος τον βίωνε, καθώς μας περιγράφει τον εαυτό του κάποτε, το «σούρουπο», μετά τις αγιογραφήσεις του να καταλαμβάνεται από ένα πνευματικό πόνο για όλους που κάνει δάκρυα να αναβαίνουν στα μάτια του, για τον εαυτό του, την αγαπημένη του ομόζυγο και συμβία, ιδιαίτερα δε τον κόσμο που δυστυχώς «εν τω πονηρώ κείται» και θέλει να βρίσκεται σε φουρτούνες και φασαρίες, για να νομίζη κάπως, ότι ζη (πρβλ.  «clubbin'» κτο.)……

Σήμερα;

Τι ανακαλύπτουμε απροκατάληπτα παρά το ότι ο ιστός έχει διαρραγή; Ακόμη και οι διαφυλικά ερωτευμένοι (και «ουδέν ούτω συγκροτεί τον βίον», καθώς έλεγε ο Χρυσόστομος περίπου, δηλαδή τίποτα δεν δημιουργεί τέτοια κοινωνική ενωτική συνοχή) έχουν σχέσεις που ουδεμία σχέση με έρωτα έχουν, δεν είναι παρά ένα παίγνιο της ανελευθερίας των «διαβλητών παθών» τους,  ένα άθυρμα που σταυρώνει έτι περαιτέρω τον Εσταυρωμένο και όσους θεοειδείς εν τινί μέτρω έχουν απομείνη να το βλέπουν… Το να μιλούμε δε για πνευματική αγάπη μάλλον ως …«ρομαντισμός» τύπου Δον Κιχώτη(και ο ρομαντισμός είναι καρπός της ετερόδοξης Χριστιανικής Ευρώπης, ως γνωστόν 🙂 ) φαίνεται……

Οι εναπομείναντες ή εγκώμιον φίλων

«Ο φίλος άλλος εγώ εστί», όπως έλεγε ένας σοφός, λέει ο Μέγας Βασίλειος σε επιστολή του, και αυτός ο σοφός είναι βέβαια ο Αριστοτέλης.

Ποιοι είναι αυτοί οι εναπομείναντες που έχουν ακόμη το «ρωμαίϊκο φιλότιμο»; Να μιλήσω από την ομήγυρη των προσωπικών φίλων;

• Η αυτοαποκαλούμενη αυτομεμπτικά «βυζαντινόπληκτη» αδ. Μ. που μας αποκαλεί πάντοτε αγαπητικά «χρυσούς»- εννοώ σκέτα, δίχως προσωπικές αντωνυμίες. 🙂
• Ο Α. με τις εμβριθείς παρατηρήσεις του σχετικά με το Μουσείο της Ακρόπολης και γιατί έπρεπε να εστιάσουμε στην Αφροδίτη της Μήλου του Λούβρου αντί στα όχι ιδιαίτερα λεπταίσθητα «Ελγίνεια μάρμαρα», και που κάνει συχνές μνείες (για καθημερινά ζητήματα!) στον καλό φιλόσοφο και «αφοριστή» Λα Ροσφουκώ και τον Σοπενχάουερ, καθώς και τον Ντοστογιέφσκι, με (φιλοσοφικά) ριζοσπαστική διάθεση.

• Η Χ., που ήλθε στο Πανεπιστήμιο για εξετάσεις κρατώντας το «1984» του Τζωρτζ Όργουελ, που με ρώτησε για λογοτεχνικές κ.α. προτάσεις μου και που έχει ήδη διαβάση τον Ηλίθιο του Ντοστογιέφσκι και που απόρησε με ειλικρινή «διάκριση» όταν την ενημέρωσα, ότι δεν ήθελα να διαβάσω το («κλασσικό») «Τάδε έφη Ζαρατούστρα» του Φρίντριχ Νίτσε……..!
• Ο Κ. που διάβασε «επισταμένα» το βιβλίο «Μυστική Τουρκία» αξιόλογου τουρκολόγου-δημοσιογράφου που του χάρισα, και που μου ζήτησε να συζητήσουμε -σε διάστημα «ανάπαυσης»!- για τις απόψεις μου σχετικά με την Οθωμανική Τουρκία και τον οσμανικό πολιτισμό και τα αγαρηνά «ήθεα ομότροπα»……

Ιδού, λοιπόν, που «όμως υπάρχουν ακόμα/ λίγοι άνθρωποι/ που δεν είναι κόλαση/ η ζωή τους»

Και βέβαια ο ειρημένος πνευματικός αυτός καϋμός εδώ δεν είναι άλλος παρά το να σταθής αυτό το μέγιστο, ανυπέρβλητο μάλλον, και ηγνοημένο σήμερα από όλους εμάς τους παρακμίες πράγμα που αποκαλούμε «αδελφός εν Χριστώ» ή φίλος εν είδει Μ. Βασίλειου και Γρηγορίου Ναζιανζηνού και να κάνης ό,τι πρέπει, ώστε εν πλήρει ελευθερία να μην πέσουν οι «αγαπητοί και επιπόθητοι» στα μέτωπα που τους έχει ανοίξη το εκτραχηλισμένο σήμερα Σύστημα και οι πνευματικές αυτές και «μεταξύ ουρανού και γης αρχές και εξουσίες»…

Μέγας ο καϋμός, μέγα και το Χρέος, αλήθεια… «Και τις δύναται χωρείν»….;