Γέροντας Πορφύριος Καυσοκαλυβίτης και μοδέρνες «ψυχιατρικές»

Επειδή η «ψυχιατρικοποίηση της κοινωνίας» μας έχει πάει υπερβολικά μακρυά, καλό θα ήταν να δούμε τι έλεγαν όχι κάποια θύραθεν αντιψυχιατρικά κινήματα, αλλά ο Δ Ι Ο Ρ Α Τ Ι Κ Ό Σ , δηλαδή που έ β λ ε π ε την ψυχή του ανθρώπου και την θεραπεία της, όταν αυτή λάμβανε χώρα, Γέρων Πορφύριος… Καλή ανάγνωση…

Καθ. Αλ. Τσιριντάνης(+) περί …»χαπακίων της ευτυχίας» και συναφών τινών

Ο Αλέξανδρος Τσιριντάνης(1903-1977)  -κάτιτι που συνιστά έκπληξη ασύλληπτη(ίσως)- που συμμετείχε στην «Ζωή» και στην Χ.Ε.Ε. ως λόγιος καθ. Νομικής, συγγραφέας κ.τ.ό., σε έτη πολύ δύσκολα, μας μιλάει, έκτοτε(=1967), για την φαρμακρατία, που θα έλεγε και ο μεγάλος της φιλελεύθερης «αντιψυχιατρικής» καθ. Ψυχιατρικής Thomas Szasz. Λαμβάνεται από τον τρίτο τόμο του ανθρωπισμού του, σελ.34, υπό τίτλους «Το ανθρωπιστικό μήνυμα:μία σύνοψη» και ειδικότερα «Προτάσεις και καρποί».

Όλα είναι δυνατά με την πρόοδο της επιστήμης... 🙂

Θα παραθέσω, χωρίς να συγκατατεθώ στον λογισμό του σχολιασμού και της (βιβλιο)κριτικής, την οποία είχε εγκαινιάσει ο λογιώτατος Πατριάρχης, Άγιος, πρωτοασηκρίτης(σαν να λέμε Γενικός Γραμματέας) και πρωτοσπαθάριος, και καθηγητής του δημόσιου/δωρεάν(βρε τι είχαν και προ της Γαλλικής Επανάστασης και της Ιταλικής Αναγέννησης…) Πανεπιστημίου/Σχολής της Μαγναύρας Μέγας Φώτιος(810 ή 820-893) με την υπέροχη και βαρύτιμη «Βιβλιοθήκη» του (δεν είναι η της «Ελευθεροτυπίας», πρόκειται για σύμπτωση), διότι τα έχουμε πη και παληότερα, υπάρχουν και εξαίρετες ολοκληρωμένες αναλύσεις από ανυπότακτες συνειδήσεις επαϊόντων επαγγελματιών κατά Σωκράτη και θα μακρηγορήσουμε ιδιαιτέρως… Συνεπώς, ας δούμε την ψαριά που αλιεύθηκε μέσω των τρεχουσών αναγνώσεών(από όσα διαβάζουμε τώρα, εννοώ) μας, στην γλώσσα του πρωτοτύπου…:

…»Ο Καρρέλ εις ειδικήν μελέτην του μας παρουσιάζει την προσευχήν ως βιολογικήν λειτουργίαν του ανθρώπου. Και αν δε κανείς τυχόν αμφιβάλλη και αρνήται κατά τα λοιπά την αποτελεσματικότητα της προσευχής, κανείς δεν μπορεί να αρνηθή ούτε ότι αυτή είναι πράξις ευγενής, ούτε ότι ωφελεί τον άνθρωπον, ότι του δίδει τόνωσιν, παρηγορίαν, αντοχήν, γαλήνην, την οποία τώρα ο σύγχρονος άνθρωπος που δεν προσεύχεται την αναζητεί εις τα διάφορα κατευναστικά και υπνωτικά «χαπάκια ευτυχίας». Αλλά κακά είναι τα ψέματα, άλλο είναι τα χαπάκια, άλλο είναι η προσευχή».

Και, κλείνοντας, ομολογώ, ότι μπαίνω στον… «πειρασμό» να παραθέσω και ορισμένα ακόμη αποσπάσματα που αναφέρονται στην σχέση κοσμικής επιστήμης, της φιλοσοφίας της επιστήμης, στην οποία στηρίζεται ΠΆΝΤΑ, και της «πνευματικής επιστήμης», δηλαδή της (Ορθόδοξης) Θεολογίας. Γιατί διαλέγω από όλα αυτό το θέμα; Μα διότι πολλοί αστοί ρασιοναλιστές με αριστερές πολιτικές απόψεις ή όχι -αδιάφορο, υπάρχουν και από τις δύο κατηγορίες- δεν γνωρίζουν ΚΑΝ τα περί γνωσιοθεωρίας, γνωσιολογίας, επιστημονικής -αξιωματικής -μεθοδολογίας κ.λπ. Π.χ. αν μάθουν, ότι «η Ορθοδοξία κατηξίωσε την αρχαιοελληνική γνωσιολογία , εν αντιθέσει με την αρχαιοελληνική οντολογία (η οποία προσλήφθηκε από την -μετα Καρλομάγνου- Δύση)», θα …απορούν χάσκοντες, πολύ φοβάμαι…

Τέτοια, λοιπόν, είναι η σύγχρονη κατάντια μας(πρώτα από όλους αν ελεεινολογώ, το πράττω με τον εαυτό μου), ιδιαίτερα της «ιντελλιγκέντσια» που μας …διαφωτίζει, και για αυτό υπόσχομαι να συμβάλω το κατά δύναμιν in this direction.  🙂

Μετ-αναστατικά πρώιμα: ημιβαρεία θεολογία…(Μέρος Β’)

5)Σε ένθετο περιοδικό της εφ. «Ελευθεροτυπία» υπήρχε ένα κείμενο που δημοσιεύθηκε το Μέγα Σάββατο και που αναφερόταν στις «θρησκείες και διατροφικά ταμπού»(sic) και τιτλοφορείτο «Νήστευε και μη ερεύνα» κατά την μάλλον μηδέποτε υπάρξασα ούτε σε γράμμα μήτε σε πνεύμα ρήση «Πίστευε και μη ερεύνα». Εκεί, η συντάκτις διατροφοανθρωπολόγος και ακαδημαϊκός προέβη σε ορισμένους αθεολόγητους (και ανελλήνιστους) χαρακτηρισμούς περί της νηστείας της Ορθόδοξης, την οποία, επί πλέον, προσπάθησε να συμψηφίση με τις των «θρησκειών». Βεβαίως, εμάς ουδόλως μας αφορά το εν λόγω πρόσωπο ούτε η κατάρτισή του, απλώς να διασαφηνίσουμε ορισμένα θέματα.

Στην Ορθοδοξία δεν έχουμε απαγορεύσεις. Απαγορεύσεις ηθικού, ηθικίστικου τύπου ή νομικού/δικανικού και νομικίστικου τύπου. Έχουμε υπέρβαση της ηθικής σε ένα ήθος το οποίο εμπνέεται από τον Παράκλητο που «όπου θέλει πνει» και που είναι εκπορευόμενος υπό του Πατρός, όπως θεολόγησε ο Γρηγόριος ο Θεολόγος/Ναζιανζηνός εμπειρικά, δίχως να μπορή να επεκταθή πιο «καταλεπτώς» για αυτόν τον λόγο(εν Θεώ εμπειρία/Αποκάλυψη και όριά της). Έτσι, η νηστεία μπορεί να φτάση να είναι «ξηροφαγία άπαξ της ημέρας» ή μπορεί να είναι και μηδαμινή σε ανθρώπους που έχουν ασθενική «κράση», ασθενούν σωματικώς κτο. διότι σκοπός είναι η μεταποίηση των παθών και η κατάκτηση της ηθικής ελευθερίας. Ο πασίγνωστος γέροντας Παΐσιος Αγιορείτης, π.χ.,  που έτρωγε κάθε ημέρα λίγα παξιμάδια εφ’όλης της Σαρακοστής -προκαλώντας σοκ στους παντοειδείς υλιστές, όπως τον Φόυερμπαχ, μέντορα των πρώιμων Μαρξ και Ένγκελς, που θεωρεί, ότι είμαστε ό,τι τρώμε και, ότι η πολιτισμική αναβάθμιση προέρχεται από την διατροφική αναβάθμιση– συνέστηνε σε ανθρώπους με αυτά τα χαρακτηριστικά να τρώνε «κανονικά» ή όπως αυτός, δηλαδή ο «Γέροντάς»- Πνευματικός τους, τους υπεδείκνυε.

Αυτό σημαίνει, ότι η νηστεία έχει μία τελείως άλλη λειτουργία, δεν είναι υποχρεωτική, και εντάσσεται στο πλαίσιο της μεταρσίωσης, της κάθαρσης που οδηγεί προς τα πάνω και που συνεχίζεται με τον Φωτισμό, την θεωρία ή θέα του Ακτίστου Φωτός και με την Θέωση, κατά την στερεότυπη Θεολογία του Ησυχαστή Αγίου Γρηγορίου του Παλαμά. Ο δε Χριστός, ως γνωστόν, την ενέτασσε στο πλαίσιο της δυνατότητας εκβολής κάποιων γενών δαιμόνων από τους ανθρώπους (τούτο δε το γένος ουκ εκπορεύεται, εί μη εν προσευχή καί νηστεία,  Ματθαίος 17, 21). Ο ίδιος νήστεψε καθολικά, προ της αντιμετώπισης των πειρασμών του ίδιου του εκπεπτωκότα αρχάγγελου. Ο δε σύγχρονός μας Άγιος Νεκτάριος εν Αιγίνη νήστευε καθολικά περίπου, όταν επρόκειτο να πάη σε μέρος όπου θα τον επαινούσαν και θα δοκίμαζε τους εκ του πονηρού «λογισμούς της υπερηφάνειας», κάτι που μας διδάσκει να νηστεύουμε, όταν έχουμε έντονα πειρασμικά φαινόμενα και δυσχέρειες. Πειρασμικά καλούσε δε ο εκ των μέγιστων startzi και θεοσόφων ανθρώπων της εποχής μας, ο Πορφύριος ο Καυσοκαλυβίτης, τα όσα λένε οι διάφοροι αποκαλούμενοι «ψυχολόγοι», «ψυχίατροι» κτλ. «ψυχολογικά» (προβλήματα κτλ.).

Νομίζω, ότι είναι σαφές, λοιπόν, ότι δεν έχουμε απαγορεύσεις, αλλά έχουμε θεραπευτική μέθοδο του εξ ελευθερίας «πνευματικού ιατρείου» που συνιστά η Εκκλησία, που ποικίλλει αντιστοίχως του προσερχόμενου.

Είναι υπερβολή να ζητούμε να κατέχη κάποιος όλα αυτά σήμερα; Ναι. Θα έπρεπε να τα γνωρίζη ως στοιχειώδεις γνώσεις που αντιστοιχούν στο θεολογικοφιλοσοφικό νόημα της ζωής; Ναι. Ας μείνουμε, όμως, στην επιείκεια.

Όποιος όμως πιεί από το νερό, το οποίο εγώ θα δώσω σ΄ αυτόν, δεν θα διψάσει ξανά ποτέ εις τον αιώνα..........

6)Ας εξετάσουμε και το εξής ζήτημα. Είναι άραγε η ανθρώπινη πίστη στον αληθινό Θεό, και όχι στις εθελοθρησκείες(εδώ μπορούμε να εντάξουμε και τον λεγόμενο «θρησκευτικό αθεϊσμό», όπως είναι κατά κάποιους αυτός του Sartre, Heidegger κ.α.) και τα ανθρωπόφκιαχτα είδωλα, κάποιο  ορμέμφυτο και αποκούμπι που καταφεύγει ο αδύναμος άνθρωπος; Είμαι σίγουρος, ότι όσοι διαβάζετε αυτές τις γραμμές έχετε ακούση από διάφορους πεφυσιωμένους που…. αυτολογίζονται ως σοφοί, συχνότατα, ωσάν προπαγανδιστικό moto, αυτήν την ιδέα.

Οπωσδήποτε, αναθυμάται κανείς τον Πατερικό όρο «δούλος του Θεού» που αντιστοιχεί στον για τον «φόβο της τιμωρίας» υπακούουντα άνθρωπο στο θέλημά Του. Εκτός αυτού, υπάρχουν οι όροι «μισθωτός» και «υιος του Θεού». Ο Υιος που πράττει ελευθέρως και από αγάπη είναι ο τέλειος. Ο μισθωτός που θέλει να εισπράττη τα αγαθά, από τώρα και αιωνίως(π.χ. στοιχειώδη όπως πνευματικές ηδονές και πνευματικές, χαρισματικές ευαισθησίες, δάκρυα κάθαρσης και χάριτος, κλπ.) , είναι ανώτερος και δρα, για να αμειφθή και να λάβη. Αλλά και η τελευταία στην κλίμακα των «ανεκτών»(εξ υποκειμένου, όπως φαίνονται από την πλευρά του ανθρώπου) νοοτροπιών είναι αυτή η του έμφοβου δούλου, που πράττει, για να μην καταδικαστή, και πάλι εξ υποκειμένου.

Πάντως, βέβαιον είναι και έχει επισημανθή και από τον Πλάτωνα ακόμη, ότι υπάρχουν πολλοί άνθρωποι που δεν επιθυμούν να πιστεύουν, ούτε να πιστεύουν στην άλλη ζωή, διότι πολύ απλά …δεν τους «συμφέρει». Η συνείδησή τους τους ελέγχει, τουλάχιστον για τα μεγαλύτερα από τα εγκλήματά τους κατά του ηθικού-φυσικού νόμου, και έτσι βλέπουν, και σωστά, το(αιώνιο) μέλλον τους …σε σκούρες χρώσεις και αποχρώσεις. Αυτοί πολλάκις, λοιπόν, επιθυμούν να σκέπτονται, ότι δεν θα υπάρξη επόμενη ζωή, όπου θα επικρατήση «δικαιοκρισία», δικαιοσύνη», και, για να θυμηθώ τον Πλάτωνα και πάλι, «αντίδοσις».

Γενικώς, θα λέγαμε, ότι όλοι όσοι πράττουν κατά τον άγραφο και καρδιακό, άκαμπτο ηθικοπνευματικό Νόμο «φαύλα», όπως και καταγόμενοι εις βάθος, το αναγνωρίζουν, δεν θα επιθυμούσαν ούτε Θεό ούτε «κρίση», δηλαδή εκδίκαση και αποκάλυψη ενεργειών…

Να αποσαφηνιστή, όμως, ότι πάρα πολλοί άνθρωποι στην σημερινή εποχή της γενικευμένης αποστασίας και απόστασης από τις ξεδιψαστικές πηγές των υδάτων που είναι «πιστοί» έχουν μία νοοτροπία πάρα πολύ κοσμικότροπη. Δηλαδή, γνωρίζουν τον Θεό όχι ως «το ύδωρ το αλλόμενον εις ζωήν αιώνιον«(βλ. διάλογος με Σαμαρείτιδα), τον «άρτον της ζωής», την άμπελο την αληθινή, το δέντρο του οποίου κατά φυσικό τρόπο συνιστούν κλαδί και που χωρίς Αυτό πεθαίνουν και μαραίνονται παντοειδώς, αλλά ως κάποιον που θα τους κάνη χάρες για τον εαυτο(-ύλη) τους, για τις καπιταλιστικές τους αδικίες και (εξ ορισμού) αμαρτίες, για τα παιδιά «τους», ίσως και για τον παππού που μένει μαζί.  Είναι σίγουρο δε, ότι και πολλοί που αποκαλούνται αθεόφοβοι, θεομάχοι κτο. με αυτά, έχουν επηρεαστή βαθύτατα από αυτούς τους τύπους, που είναι όντως θρησκευόμενοι και όχι Χριστιανοί. Όπως επήρρεια έχει υπάρξη και από την όλη οργανωσιακή και ευσεβιστική θεολογία με το έντονο ηθικιστικό πνεύμα, «τας ηθικοθρησκευτικάς αρχάς» και το «εθνικοθρησκευτικό φρόνημα»…

Και, έτσι, με αυτό το κείμενο περατώνεται, ελπίζω αισίως και για όσους κάνουν την τιμή να μας διαβάζουν, το ευθύγραμμο τμήμα της σαρακοστιανής και πασχάλιας περιόδου……  🙂