Κοινωνική διδασκαλία νεώτερων αγίων

Πριν από σχεδόν 10 μέρες, στις 24 Σεπτεμβρίου, ήταν η μνήμη του αγίου Σιλουανού του Αθωνίτη. Το ερώτημα που τίθεται με αφορμή τη μνήμη αυτού του νεοφανούς αγίου είναι: αν και γνωρίζουμε πόσο οι μεγάλοι Πατέρες της Εκκλησίας του χρυσού 4^ου αιώνα μ.Χ.  (Βασίλειος, Γρηγόριος, Χρυσόστομος) μίλησαν και αγωνίστηκαν για τα κοινωνικά ζητήματα (δικαιοσύνη, κοινοκτημοσύνη, ισοκατανομή αγαθών κ.λπ.) –ο Χρυσόστομος λ.χ. θεωρείται μάρτυρας της πίστης και μαρτύρησε για την εφαρμογή της στον κοινωνικό τομέα καθαρά- δεν είναι τουλάχιστον σαφές εάν και οι νεότεροι, μικρότεροι έστω άγιοι απασχολούνται εξίσου με αυτά τα θέματα.

Ας δούμε όμως μερικά παραδείγματα. Ο άγιος Σιλουανός είχε πραγματοποιήσει μια προσευχή: ‘Κύριε, ευδόκησε να μας χαρίσεις τα δώρα του αγίου Πνεύματος, ώστε να γνωρίσουμε τη δόξα Σου και να ζήσουμε πάνω στη γη με ειρήνη και αγάπη, ώστε να μην υπάρχει πια μίσος ούτε πόλεμος ούτε εχθροί, αλλά να βασιλεύει μόνο η αγάπη. Έτσι δεν θα υπάρχει πια ανάγκη για στρατούς, για φυλακές, έτσι ώστε να είναι για όλους εύκολο να ζουν πάνω στη γη’.

Με αφορμή αυτή την προσευχή, ο μεγάλος θεολόγος Olivier Clement είχε γράψει: “Παραδόξως η εσχατολογική τάση, για τον Σιλουανό, δεν αποκλείει την ουτοπία, αυτό που στον σημερινό κόσμο μέσα στους κόλπους του καθολικισμού, ονομάζουμε “πολιτισμό της αγάπης”, αυτό που οι ορθόδοξοι συχνά αποκαλούν “πολιτισμό της κοινωνίας”. Αν η μετάνοια αποκτήσει συλλογική διάσταση, “ο Θεός θα αποκαταστήσει τα πάντα”.

Ο μόνος τρόπος της πραγματικής γνώσης του Θεού

Τίθεται συχνά το ερώτημα: ποιος είναι ο τρόπος της γνώσης του Θεού;

«Είναι η συνεχής άσκηση!», λένε κάποιοι.

«Είναι η ηθική, η πειθαρχία και υλοποίηση του νόμου του Θεού!», λένε κάποιοι άλλοι.

«Είναι η αδιάκριτη και απόλυτη πνευματική καθοδήγηση από τον Γέροντα!», λέει μια τρίτη μερίδα.

Όλες αυτές οι μερίδες συνιστούν πολύ γνωστές τάσεις και μόδες διαφόρων θρησκευτικών ανθρώπων της εποχής μας όλων των κατηγοριών(λαϊκών, ιερωμένων, μοναχών) και εν γένει του τελευταίου αιώνα στην Ελλάδα και σίγουρα θα τις έχετε κι εσείς συναντήσει πολλάκις. Ο Άγιος Σιλουανός ο Αθωνίτης(φωτό), ένας από τους μεγαλύτερους αγίους του 20ου αιώνα, που, αν και κοινοβιάτης μοναχός στην Ι.Μ. Παντελεήμονος, με διακόνημα οικονόμου των χωραφιών της για το οποίο έκανε υπακοή στον ηγούμενο, δεν είχε κανένα πνευματικό καθοδηγητή αλλά, αντιθέτως, έγινε «διδακτός Θεού»,  έδωσε όμως μια πολύ διαφορετική απάντηση σε αυτό το ερώτημα.

Ο έσχατος λόγος του Αγίου Σιλουανού, λίγο πριν κοιμηθεί, στον στάρετς Σέργιο…

…με είχε εντυπωσιάσει τόσο όταν τον διάβασα και ήταν για την πολυθρήλητη στα λόγια για εμάς τους επικίνδυνους- «αναστατώσαντες την οικουμενην»- Χριστιανούς -από την εποχή της προς Διόγνητον επιστολής και ακόμη πιο πριν- μετάνοια :

«Είστε ο εν Χριστώ αδελφός μου τον οποίον ηγάπησεν ο Κύριος λόγω της μετανοίας. Να κηρύσσετε όσο δύνασθε περισσότερο εις τους ανθρώπους την μετάνοια« , σύμφωνα με τον Jean -Claude Larchet, σε επιστολή του Αγίου προς τον στάρετς…