Παναγιές και φραγκοπαναγιές

Χτες ήταν η γιορτή της Κοίμησης της Θεοτόκου Μαρίας για την Ορθόδοξη Εκκλησία. Η συζήτηση αυτές τις μέρες, πέραν φυσικά της λειτουργικής και μυστηριακής ζωής αλλά και της προαιρετικής, κατ’ έθος νηστείας του 15νθημέρου, στράφηκε γύρω από τη φράση Καλή Παναγία (ή Καλή Παναγιά, επί το λαϊκότερον). Ο Μητροπολίτης Ναυπάκτου, σε μια αξιοπρόσεκτη θέση που πήρε κατά τη διάρκεια «θείου κηρύγματος» των ημερών, διατύπωσε τη γνώμη ότι η ευχετήρια φράση Καλή Παναγία δε στέκει ούτε θεολογικά αλλά ούτε και λεκτικά.

Το θέμα όμως αυτής της ανάρτησης δεν είναι αυτό. Είναι οι παναγιές και οι φραγκοπαναγιές της καθημερινότητας. Μην πάρετε τη λέξη φραγκοπαναγιά δογματικά, αναφέρεται στο ήθος και μόνο αυτό. Την είχα διαβάσει παλιά στο εξαιρετικό, πολύτομο Λεξικό του Δημητράκου (αν θυμάμαι καλά) και σύμφωνα με το online λεξικό wiktionary σημαίνει την ανήθικη γυναίκα που παριστάνει τη σεμνή. Για ποια ανηθικότητα όμως μιλάμε; 

Έρωτας και «εκδικητικό πορνό»

Η στήλη είχε τη μεγάλη χαρά να παρουσιάσει πρόσφατα ενώπιον φοιτητικού κοινού το θέμα «Αγάπη, έρωτας και γάμος». Οι τρεις αυτές έννοιες είναι αναμφισβήτητα πολύ σημαντικές, κορυφαίες για την πίστη μας, όπως και τη ζωή μας. Η αγάπη, ως φιλευσπλαχνία κατά τους Πατέρες της Εκκλησίας, είναι η κύρια ενέργεια του Θεού. Ο Θεός, κατ’ αυτήν την έννοια, είναι αγάπη, όπως μας βεβαιώνει ο άγιος Ιωάννης ο Ευαγγελιστής, κάτι που σημαίνει, όπως γράφει ο Απόστολος, ότι «δεν ζηλεύει, δε ζητάει τα δικά του, δεν βάζει κακές σκέψεις για τους άλλους,, δεν υπερηφανεύεται» (Α’ Κορ. 13:4-13:7). Δυστυχώς, σήμερα λέγοντας κανείς αγάπη εννοεί κάτι ξεθυμασμένο, κάτι που απομένει ίσως μετά από δεκαετίες γάμου, ένα αίσθημα ρηχό, αδύναμο, που ελάχιστα συγκινεί ή κινητοποιεί. Ο π. Φιλόθεος Φάρος εύστοχα ωστόσο είχε τονίσει σε βιβλίο του ότι η αγάπη  για την οποία μίλησε ο Χριστός είναι ένα «θανάσιμο πάθος», δηλαδή ένα «απαθές» (με την έννοια ότι δεν τυραννάει τον άνθρωπο αλλά μεταμορφώνει την ελευθερία του) πάθος το οποίο ώθησε τον ίδιο το Θεό να υποστεί κένωση, άκρα ταπείνωση, εκούσιο πάθος, προδοσία, σταύρωση. Ο έρωτας υπήρξε μερικές φορές εναλλακτικός τρόπος έκφρασης του ίδιου βιώματος, από την εποχή των μεγάλων Ορθόδοξων μυστικών όπως ο κορυφαίος θεολόγος μας Διονύσιος ο Αρεοπαγίτης. Τι γίνεται όμως με το διαφυλικό έρωτα και με το γάμο;

Μοναστικά τυπικά, καταλύσεις και 15αύγουστος

Μια που τελειώνει αύριο η νηστεία* (για όσους από εμάς την ακολουθήσαμε):

Η κατάλυση ιχθύος κατά τις Θεομητορικές Εορτές αφορά τα μοναστικά τυπικά (αγιορείτικα κ.ά.). Δεν υπάρχει τέτοια παράδοση για τους λαϊκούς, ώστε να κάνουμε λόγο περί επιεικείας, συγκατάβασης κ.λπ.

Να σας πω και κάτι άλλο: στο άγιο Όρος δεν τρώνε καθόλου κρέας, ακολουθώντας και μιμούμενοι (όπως έχω ακούσει από αγιορείτη ηγούμενο) τη συνήθεια και την παράδοση ότι και ο ίδιος ο Χριστός δεν έφαγε ποτέ.

Δυστυχώς, αγαπητοί μου, είμαστε ορισμένως ειδικοί στο να «δυϊλίζουμε τον κώνωπα και να «καταπίνομεν την κάμηλον» και τοιουτοτρόπως να ταλαιπωρούμε τους ανθρώπους χωρίς λόγο και εκτός της κλίσης τους…

Το ιστολόγιο εύχεται ολόψυχα σε όλους τους εκκλησιαστές αναγνώστες του καλό Δεκαπενταύγουστο, με πλουσιότατη την Άκτιστη Χάρη! 🙂

 

*μάλιστα διαβάζω κάπου ότι δεν ήταν καν στο τυπικό του ιδρυτή του Αγ. Όρους αγ. Αθανασίου του Αθωνίτη (920/930-1003), ο οποίος και κατηγορήθηκε από κάποιους για παραβίαση της παλαιότερης μοναστικής παράδοσης(!)

 

Αμβρόσιος και απόλυτος προορισμός

Ορισμένοι φίλοι έχουν τη γνώμη ότι τα ρήματα του Αμβροσίου είναι κάτι που δεν θα έπρεπε να μας απασχολήσει ιδιαίτερα.
Προσωπικά νομίζω αντιθέτως ότι ο σεβ. Αμβρόσιος εκφράζει μια θεολογική τάση που ήταν κυρίαρχη μέχρι πρότινος.

Τότε επικαλούνταν κάθε τρεις και δύο τον Αυγουστίνο, την (ατομική) ηθική, και ήταν περίπου αδογματική (κάτι σαν τη «Χριστιανική Κίνηση Αγάπης»), εδώ δε και καιρό έγινε (και καλά) «υπεράγαν ορθόδοξη».

Το πρόβλημα προκύπτει κατά την ταπεινή μου άποψη ως εξής: εάν υπάρχει ο απόλυτος προορισμός (praedestinatio), τότε κάθε ενέργεια, κάθε γεγονός πρέπει να εξηγηθεί ως μέρος του σχεδιασμού του Θεού για τον άνθρωπο. Όμως στην ορθόδοξη θεολογία δεν πιστεύουμε σε τέτοιες απόψεις, που έχουν καταδικαστεί μαζί με την Ειμαρμένη και το «γραφτό» από τον 4ο αιώνα.

Αντιθέτως, ο Θεός, που δείχνει ιδιαίτερο ενδιαφέρον, οπως λέει και ο άγιος Φώτιος, ειδικά για την ανθρώπινη ζωή (εκτός της σωτηρίας) και προνοεί και οικονομεί για αυτήν, δεν καθορίζει τα πάντα σαν ένας συμπαντικός τύραννος, αλλά δρα ελεύθερα και συνεργαζόμενος με την ανθρώπινη ελευθερία μέσα στην ιστορία, προφανώς ανταγωνιζόμενος άλλες δυνάμεις. Αυτό ο Ιωάννης ο Δαμασκηνός το είχε πει «θεαρχική αδυναμία», όπως έλεγε ο π. Αθανάσιος Γιέφτιτς.

Νομίζω ότι η μεγαλύτερη «δοκιμασία» στην οποία μπήκε σύγχρονο έθνος (ως προς την Εκκλησία του) βάσει πολλών πνευματικών ανθρώπων και αγίων ήταν η Τσαρική «Αγία Ρωσία». Πόσο άκυρη λοιπόν είναι η άποψη ότι η (υποθετική) αθεΐα ενός πρωθυπουργού μπορεί να συνεπιφέρει την οργή του Θεού και θανατηφόρες πυρκαγιές…

Αψευδείς πηγές για τον νεοφανή άγ. Παΐσιο τον Αθωνίτη

Ο Χριστός δεν έγραψε, όπως όλα δείχνουν, αν και ορισμένοι προβάλλουν μια υποτιθέμενη απαντητική επιστολή προς το βασιλιά Άβγαρο, της Έδεσσας της Μεσοποταμίας.

Aντιθέτως, ο γέροντας Παΐσιος που τιμούμε σήμερα έγραψε πολυπληθείς ιδιόχειρες επιστολές, μικρά κείμενα (ενώ υπάρχουν και ορισμένες μαγνητοφωνήσεις). Προσωπικά ως αξιόπιστες πηγές θα είχα ως πρώτες τις συγκεκριμένες, δεύτερον τις διηγήσεις ανθρώπων με υγιή πνευματικότητα, γνήσια ταπεινότητα και αγάπη, και κατόπιν το σπασμένο τηλέφωνο μεγαλόσχημων θρησκευτικών προσώπων, ζωϊκής προέλευσης ή άλλων, που συχνά απλώς προβάλλουν τις πλάνες τους (ή ό,τι θεωρούν καθώς πρέπει και όχι «ανατρεπτικό»), κατά την αρχαία συνήθεια των Απόκρυφων Ευαγγελίων. (Δεν πειράζει όμως, διότι «χρόνος άγει αλήθειαν ες φως» κατά τους αρχαίους ημών προγόνους… 🙂 )

Μνήμη εκλογής Επτά Διακόνων

Άγ. Στέφανος ο Αρχιδιάκονος

Λέει το ευαγγέλιο της ημέρας:

«Σκεφτείτε, λοιπόν, αδελφοί, εφτά άντρες από εσάς με καλή μαρτυρία, πλήρεις Πνεύματος και σοφίας, τους οποίους θα καταστήσουμε για την ανάγκη αυτή,
ενώ εμείς θα επιμείνουμε καρτερικά στην προσευχή και στη διακονία του λόγου».
Και άρεσε ο λόγος μπροστά σε όλο το πλήθος, και εξέλεξαν το Στέφανο, άντρα πλήρη από πίστη και Πνεύμα Άγιο, και το Φίλιππο και τον Πρόχορο και το Νικάνορα και τον Τίμωνα και τον Παρμενά και το Νικόλαο, προσήλυτο Αντιοχέα,
τους οποίους έστησαν μπροστά στους αποστόλους και, αφού προσευχήθηκαν, επέθεσαν σ’ αυτούς τα χέρια.»

Μερικές παρατηρήσεις στα παραπάνω:

1)Είναι πολύ χαρακτηριστικό ότι οι Απόστολοι κάλεσαν όλο το εκκλησίασμα (άντρες και γυναίκες, αδιακρίτως, όπως επισημαίνουν οι Χρυσόστομος κ.ά.) να προβούν στην εκλογή των -κατά κάποιο τρόπο- πρώτων «Χριστιανών πολιτικών».
(Σε πλήρη αντίθεση με αυτά, η Ιεραρχία τη δεκαετία του 1930 είχε κυκλοφορήσει Εγκύκλιο με την απίστευτη άποψη πως η απόδοση ψήφου στις γυναίκες «είναι αντίθετη με την Αγ. Γραφή».)

8 πράγματα που αγνοούμε περί την Ορθόδοξη πίστη

Ορισμένα πράγματα περί Ορθόδοξης πίστης που έχω μετά από έρευνα ανακαλύψει και εξακριβώσει και για τα οποία βέβαια υπάρχει ακριβής και άφθονη τεκμηρίωση για όποιον ενδιαφέρεται. Υπάρχουν και πολλά άλλα βέβαια, για τα οποία έχουμε μιλήσει σε σειρά άλλων αναρτήσεων. Στόχος είναι πάντοτε αυτό που έλεγε ο μεγάλος Ρώσος θεολόγος της διασποράς Παύλος Ευδοκίμωφ: «ο εξαγνισμός της πίστης». Αυτός πίστευε ότι ήταν το κλειδί για την εμφάνιση (όπως και την εξαφάνιση) αθεϊστικών ρευμάτων. Ευχή να προβληματιστούμε όλοι θετικά και δημιουργικά και να εμβαθύνουμε στα περί την πίστη.

Έχουμε λοιπόν και λέμε…

Για τα κομμένα τραγούδια από το Νέο Πρόγραμμα του μαθήματος των «Θρησκευτικών»

Ως γνωστόν στο «εκκλησιαστικόν ρεπορτάζ», με πρόταση της Ιεραρχίας της Διοικούσας Εκκλησίας, εκόπησαν τρία τραγούδια, ένα του Διονύση Σαββόπουλου, ένα του Νικόλα Άσιμου κι ένα της ποπ-σταρ Ριάνα. Τα τρία αυτά κομμάτια, μαζί με ορισμένες γελοιογραφίες κ.λπ., θεωρήθηκε ότι είναι «άπρεπα» ή «αντιθρησκευτικά» για την μαθητιώσα νεολαία που θα τα διαβάσει και επομένως απορρίφθηκαν. Με βάση αυτήν την εξέλιξη, ο τραγουδοποιός Γιάννης Αγγελάκας (πρ. «Τρύπες») ζήτησε μετ’επιτάσεως να αφαιρεθεί το τραγούδι του με όνομα «Γιορτή» από το Ν.Π. του ΜτΘ, διότι «ακόμα και αν με εγκρίνουν αυτοί[=η Ιεραρχία], δεν τους εγκρίνω εγώ για αυτόν τον ρόλο».

Με αφορμή επίσης το θέμα αυτό, δύο αξιόλογα ιστολόγια από όσα μιλούν για ζητήματα περί την πίστη (διότι, πιστέψτε με, διαβάζουμε ΤΑ τέρατα κάθε τρεις και δύο…) , εδώ και εδώ προσέγγισαν με ενδιαφέροντα τρόπο ορισμένες πτυχές του θέματος. Στα παρακάτω θα δώσω τη δική μου «θεώρηση» στο θέμα υπό την μορφή σύντομων επισημάνσεων και παρατηρήσεων. Επίσης, θα προτείνω… κι ο ίδιος δύο τραγούδια για μελλοντικό νέο πρόγραμμα του ΜτΘ…

Ο εκρηκτικός μηχανισμός στον Ι. Ν. Αγ. Βασίλειου στην Αθήνα και οι διδασκαλίες του χριστιανισμού

Σχόλιο πάνω στην επικαιρότητα. Ποια επικαιρότητα; Ως γνωστόν, άτομα του α/α χώρου «μπαχάλεψαν» δια εκρηκτικού μηχανισμού τον Ι.Ν. του Αγ. Βασιλείου στην Αθήνα αυτή την Τετάρτη 28/06/2017. Κατόπιν εξέδωσαν ανακοίνωση, η οποία διαλαμβάνει μια σκληρή κριτική σε ό,τι γνωρίζουν ως χριστιανισμό οι συντάκτες της ανακοίνωσης. Το σχετικό απόσπασμα του κειμένου δίνεται παρακάτω:

-«Στα πλαίσια του Επικίνδυνου Ιούνη τοποθετήσαμε εμπρηστικό μηχανισμό στον ναό του Αγίου Βασιλείου στο κέντρο της Αθήνας, τα ξημερώματα της 27ης Ιούνη. Ο σεξισμός που αναπαράγει η θρησκεία μας αηδιάζει. Η ομοφυλοφιλία και κάθε »παρεκκλίνουσα’ σεξουαλικότητα χαρακτηρίζεται ως βδελυρή. Γενικά κάθε σεξουαλικότητα και η ίδια η σωματική ηδονή από αυτή θεωρείται απ’ το χριστιανισμό ανίερη. Πολύ περισσότερο η σεξουαλικότητα οποιασδήποτε θηλυκότητας, επιβεβαιώνοντας την υποτίμηση των γυναικών και την εδραίωση πατριαρχικών κοινωνικών δομών», αναφέρει το κείμενο που αναρτήθηκε σε ιστοσελίδα του αντιεξουσιαστικού χώρου.

-«Ακόμη, απεχθανόμαστε τον ανθρωποκεντρισμό που προάγει ο χριστιανισμός. Τα πάντα φτιάχτηκαν για να εξυπηρετούν τους εκλεκτούς, το »κατ’ εικόνα και καθ’ ομοίωση του θεού» δομημένο ανθρώπινο γένος. Επιλέξαμε επίσης τον συγκεκριμένο στόχο ως μια ακόμη επιχείρηση με πολύ καλές απολαβές για τους αφέντες της. Εκτάσεις γης και αφορολόγητος πλούτος που καλύπτεται από φιλανθρωπίες, για να συμπληρώνει και το κατά τα αλλά ανθρωπιστικό προφίλ της εκκλησίας…».

Είναι προφανές ότι τα τρία κύρια σημεία της κριτικής τους είναι: α) η «δαιμονοποίηση της σεξουαλικότητας» (με λιγότερη έμφαση στην ανδρική σεξουαλικότητα), β)η υποτίμηση της υπόλοιπης κτίσης και η υπερέξαρση του ανθρώπου και γ)η κερδοφορία της διοικητικής εκκλησιαστικής δομής η οποία διατηρεί αφορολόγητα κέρδη με ανθρωπιστικό προφίλ βοήθειας προς ενδεείς.

Αν θέλουμε να είμαστε ειλικρινείς, κατ’αρχήν θα πρέπει να παραδεχθούμε οτι η καθημερινή πρακτική που συχνά συναντούμε εντός της Εκκλησίας περιλαμβάνει σειρά από αυτές τις -τραγικές και αντιχριστιανικές- παθογένειες. 

Οι νέοι Φαρισαίοι κι οι νέοι Προφήτες και «άνομοι» (αγ. Μαρία του Παρισιού)

Αλλά στην πραγματικότητα ο Χριστιανισμός διέσωσε όλες τις δυνάμεις που ήταν ενεργές στην Παλαιά Διαθήκη. Το ίδιο σκληροτράχηλο, αδιάφορο, ασταθές πλήθος, οι ίδιοι φύλακες του νόμου (τώρα του δικού Του νέου νόμου), Χριστιανοί, Γραμματείς και Φαρισαίοι, δόκτορες του νόμου -κι επίσης οι ίδιοι προφήτες προς λιθοβολισμόν, οι ίδιοι άγιοι σαλοί, άνομοι γι’ αυτούς που υπόκεινται στο νόμο.

Πηγή: «Αγία Μαρία Σκομπτσόβα(1891-1945): Η θυσία του αδελφού», εκδ. Δορκάς, 2007, σελ. 154