Διπλώματα και παπλώματα, παιδεία και εκπαίδευση…

Συχνά τίθεται το ερώτημα ποια είναι η σχέση ή η διαφοροποίηση μεταξύ της παιδείας και της εκπαίδευσης. Σε αυτό το ερώτημα έδωσε κάποιες πολύ ωραίες και καίριες απαντήσεις ο Χρήστος Μαλεβίτσης, τονίζοντας τον «έρωτα» για το αντικείμενο της μάθησης και μελέτης ως ειδοποιό διαφορά. Άλλο συναφές ερώτημα είναι: ένας άνθρωπος με αυξημένα τυπικά προσόντα και τίτλους είναι (κατ’ανάγκη) πεπαιδευμένος; Ή ποια αξιοσύνη (πάντα στο επίπεδο της παίδευσης) μπορεί να έχει λ.χ. ένας άνθρωπος στερούμενος πτυχίου; Η απάντηση δεν φαίνεται να είναι εύκολη ή «καθολική». Κάποιες παρατηρήσεις όμως δίνουν κάποια πρώτα συμπεράσματα και τουλάχιστον μπορούν να αποτρέψουν από «άκριτες» γενικεύσεις.

1)Χαρακτηριστικό παράδειγμα: ο Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης, ο «άγιος των γραμμάτων μας». Δεν διέθετε πανεπιστημιακό πτυχίο. Είχε μάθει πολύ καλά 4 γλώσσες (εργαζόταν συστηματικά ως μεταφραστής για λογαριασμό εφημερίδων) μόνος του. Η παιδεία του βέβαια είναι πασίγνωστη και εξαιρετικά εκτεταμένη.

2)Ο Κωνσταντίνος Παπαρρηγόπουλος, ο «εθνικός ιστορικός» που έγραψε την πολύτομη ιστορία του, δεν είχε λάβει (για διάφορους λόγους συγκυριακούς) πτυχίο ιστορικού. Απέδειξε την παιδευτική «σκευή» του με κάποιες εργασίες που δημοσίευσε ήδη για τους Σλάβους στην Ελλάδα(καταπολεμώντας τις θεωρίες του Φαλμεράιερ) πολύ νέος. Τελικά κατέστη καθηγητής πανεπιστημίου «επί τιμή», παρά το ότι στερούνταν και του βασικού πτυχίου!

3)Ο Αλέξανδρος Αργυρίου, που θεωρείται ο κορυφαίος ίσως κριτικός ποίησης του 20ου αιώνα, δεν είχε πτυχίο φιλολογίας ή συναφές, αλλά Πολυτεχνείου.

4)Ο Τέλλος Άγρας, που επίσης διέπρεψε ως κριτικός λογοτεχνίας και ποίησης(έχει δημοσιεύσει σειρά τόμων τέτοιας κριτικής), είχε πτυχίο Νομικής, ενώ είχε παρακολουθήσει μόνο ορισμένα μαθήματα στην Φιλολογία.

5)Ο Μέγας Βασίλειος, τέλος, ο οποίος δεν είχε σπουδάσει αρχαίους συγγραφείς κατά τη διάρκεια των σπουδών του(και λέγεται ότι τους διάβαζε καθημερινά μετά το πέρας των μαθημάτων), παραταύτα θεωρείται πολύ καλός γνώστης τους, κάτι που απέδειξε και στο περίφημο λόγο του «Προς τους νέους για την ωφέλεια από τους ελληνικούς λόγους», που εκφώνησε σε μεγάλη ηλικία. Ο ίδιος είχε σε άλλη περίπτωση επικαλεστεί την γνώση του αυτή, σύμφωνα με τον Πατρολόγο Στ. Παπαδόπουλο, λέγοντας (περίπου): «υπάρχει κάποιος [σε αυτή την περιοχή] που να τους κατέχει καλύτερα από εμένα»;

Επομένως, με όλη την απόλυτα κατανοητή ανάγκη για διπλώματα σε άμεσα εφαρμόσιμη στην σημερινή αγορά εργασίας γνώση λόγω του υπερανταγωνισμού που δημιουργεί ο παγκοσμιοποιημένος καπιταλισμός, να μην περιορίσουμε την παιδεία στην εκπαίδευση και τους πεπαιδευμένους στους εκπαιδευμένους. Θα ήταν ολωσδιόλου κρίμα κι άδικο, για όλους τους παραπάνω «μεγάλους» και για την υπερ-αξία που έχει το πράγμα…

Ετικέτες: πτυχία, παιδεία, Αλέξανδρος Αργυρίου, Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης, Κωνσταντίνος Παπαρρηγόπουλος, Τέλλος Άγρας, διπλώματα, εκπαίδευση