Νέο Σύμφωνο Συμβίωσης- μια απόπειρα προσέγγισης

 

Το ζήτημα του Συμφώνου Συμβίωσης τέθηκε και πάλι στο προσκήνιο αυτές τις ημέρες, εφόσον ψηφίστηκε την Τρίτη 22/12. Η νέα ρύθμιση του Συμφώνου Συμβίωσης επιτρέπει και σε ομόφυλα άτομα να προσχωρούν στις ρυθμίσεις του, οι οποίες αφορούν κατά κύριο λόγο περιουσιακά και κληρονομικά ζητήματα, ενώ ρητά το θέμα της τεκνοθεσίας/ υιοθεσίας παιδιών εκ μέρους τέτοιου τύπου ζευγών αποκλείστηκε από τον αρμόδιο Υπουργό.

Το νομοθέτημα, όπως διαφαινόταν, καταψηφίστηκε, με λίγες απουσίες, από το ΚΚΕ και την Χρυσή Αυγή, ενώ οι ΑΝΕΛ κράτησαν μια επαμφοτερίζουσα στάση ως Κοινοβουλευτική Ομάδα, με απόντα τον πρόεδρό τους, θέτοντας στο προσκήνιο το ζήτημα της υιοθεσίας. Είναι γνωστό άλλωστε ότι και στην ΕΣΣΔ αλλά και την εθνικοσοσιαλιστική Γερμανία οι ομοφυλόφιλοι τύγχαναν ιδιαίτερα αρνητικής μεταχείρισης. Ο Στάλιν έθεσε εκτός νόμου την ομοφυλοφιλία ως πάθηση το 1933, νομοθεσία που ίσχυσε ως την διάλυση του καθεστώτος(«κίνημα Γιέλτσιν»- 1993).

Κάνοντας  μια σύντομη ιστορική αναδρομή ως προς το θέμα των ομοφυλοφιλικών σχέσεων στην χώρα μας, ανακαλύπτει κανείς ότι είναι ένα φαινόμενο που δεν είναι καθόλου άγνωστο στην Αρχαία Ελλάδα, παρά την υπαρκτή εκείνη τάση αυτά τα στοιχεία να διογκώνονται μονομερώς στις μέρες μας. «Σκιές» τέτοιου τύπου, ειδικότερα, υπάρχουν και για τον ειδωλολατρικό θεό Δία(αρχηγό του πανθέου της επίσημης θρησκείας της πόλεως), ο οποίος σε ορισμένες μυθολογικές διηγήσεις εμφανίζεται να σχετίζεται με τον Γανυμήδη ή για τον μεγάλο σοφό Σωκράτη, ο οποίος, με βάση κάποια εκτίμηση που κάνει ο Πλούταρχος στο πασίγνωστο έργο του «Περί παίδων αγωγής», εμφανίζεται να δέχεται να προσέλθει σε σωματική συνάφεια με τον Αλκιβιάδη, κάτι που ο Πλούταρχος ευρύτερα θέτει σε παιδαγωγικό πλαίσιο, αν και χωρίς βεβαιότητα. Στις μέρες μας, τα φαινόμενα αυτά, όσο και αν ξενίζει ή λυπεί κάτι τέτοιο, είναι με ιδιαίτερη διάδοση, ενώ η ελληνική κοινωνία, σε αντίθεση με παλαιότερες εποχές, τοποθετείται σε πολύ μεγάλο ποσοστό τουλάχιστον ανεκτικά απέναντι σε αυτά, όπως δείχνουν σχετικά στατιστικά δεδομένα.

Σε ό,τι αφορά τις αιτίες αυτών των φαινομένων, υπάρχουν αυτοί, όπως ορισμένοι Μητροπολίτες της εν Ελλάδι Εκκλησίας, που υπερτονίζουν τον πειρασμικό και κοινωνικό παράγοντα στα πλαίσια ενός σκεπτικού ότι ο περιβάλλων «κόσμος της αμαρτίας» και οι δαιμονικές δυνάμεις είναι αυτά που εξωθούν αποκλειστικώς το άτομο σε μια τέτοια, ολωσδιόλου αφύσικη, συμπεριφορά και έξη. Άλλοι, όπως ορισμένοι ειδικοί επιστήμονες, τονίζουν τον βιολογικό παράγοντα σε βαθμό που μιλούμε σχεδόν για βιολογισμό και ανελευθερία από το γονιδίωμα, δηλαδή ότι τέτοια άτομα δεν επιλέγουν καν, αλλά λειτουργούν έτσι από την παιδική και πρώτη τους εφηβική ηλικία, χωρίς να παρεμβαίνει η θέλησή τους, το «γνωμικό θέλημα» κατά τους Πατέρες της Εκκλησίας στου οποίου την ορθή κατεύθυνση και παιδαγωγία έγκειται άλλωστε και η αρετή ή η αμαρτία. Πρέπει πάντως να αναφέρουμε εδώ ότι η Ορθόδοξη Ιερά Παράδοση λαμβάνει ως αυτονόητη την απόκλιση των ατόμων αυτών από το κατά φύσιν (δηλαδή την συζυγία δύο ετερόφυλων προσώπων) προκειμένου περί της αποδοκιμασίας των εν λόγω σχέσεων και, κατ’επέκταση, των συμβιώσεων που συνδέονται με αυτές.

Φαίνεται οπωσδήποτε ότι ο βιολογικός παράγοντας διαδραματίζει σε ορισμένες περιπτώσεις ομοφυλοφίλων προσώπων στην σύγχρονη εποχή ένα ρόλο που δεν μπορεί επ’ουδενί να αποκληθεί αμελητέος. Σε άλλες περιπτώσεις, αντιθέτως μπορεί η αιτία να βρίσκεται σε  ψυχικά τραύματα, βίαιη καταστολή του ετεροσεξουαλικού ερωτισμού από αυστηρές αγωγές κ.τ.λ. ή ακόμη και επιλογή μοναχικής ζωής ή άγαμης εν τω κόσμω προσώπων που δεν έχουν την κλίση για κάτι τέτοιο που δεν αποκλείεται να προκαλέσει, σύμφωνα με ασκητές Πατέρες, «διαστροφή» της υγιούς σεξουαλικότητας.

Στην Ιερά Παράδοση(Πενθέκτη Οικ. Σύνοδο) πάνω σε αυτά τα ζητήματα, η Εκκλησία μας Συνοδικά καταδικάζει ως αμαρτήματα «ηδονής και επιθυμίας» δύο: την πορνεία ως «άθεσμο ηδονή» και την μοιχεία ως επιπλέον «αδικία τρίτου». Επίσης η Εκκλησία έχει ως μεγάλο μυστήριό της τον εκκλησιαστικό γάμο, όπου ο έρωτας και η αγάπη ενός ζευγαριού ετερόφυλων προσώπων αποκτάει διάσταση αιώνια και με την αέναη βοήθεια της Χάρης αποκτάει αναλογία προς την ερωτική σχέση Χριστού και Εκκλησίας. Η Ορθόδοξη Εκκλησία διαθέτει, ακόμη, ακολουθία «αδελφοποίησης» προσώπων που, αν και φυσικά δεν απευθυνόταν σε ομοφυλοφίλους(ο Θ. Κολοκοτρώνης είχε προβεί σε αδελφοποίηση με πολλά αγαπητά πρόσωπα στον ίδιο την εποχή εκείνη), όπως ισχυρίζονται ορισμένοι, καθιστούσε αυτά τα πρόσωπα από κάθε άποψη σαν «αυτάδελφους», δηλαδή κατά σάρκα αδελφούς.

Σε κάθε περίπτωση βέβαια, η φύση του ανθρώπου μετά την Πτώση θεωρείται ως γενικότερα «πάσχουσα», κάθε εκκλησιαστικός συνοδικός κανόνας δεν συντάσσεται «εν κενώ», ενώ έχει «ακρίβεια», «επιείκεια» και εφαρμόζεται εξειδικευμένα, δηλαδή με πνεύμα «οικονομίας» και, ορισμένες φορές, «άκρας οικονομίας», προκειμένου να εξυπηρετηθούν ειδικές περιπτώσεις που χρήζουν ειδικής μεταχείρισης με σκοπό την σωτηρία όλων.  Ακόμη, οι Κανόνες δεν διαπραγματεύονται επιστημονικά ζητήματα και η θεοπνευστία τους δεν εκτείνεται σε αυτά. Απαραίτητο είναι λοιπόν να διεισδύει ο σημερινός ορθόδοξος ερμηνευτής και αναγνώστης τους στο βάθος του πνεύματος των Πατέρων, ώστε να κάνει τις ορθές εφαρμογές στην εποχή μας.

Το κύριο πολιτικό/θεολογικό ερώτημα όμως είναι εάν ως Χριστιανοί έχουμε το δικαίωμα να καθορίζουμε τις επιλογές των άλλων ανθρώπων, εκτός Εκκλησίας, που δεν έχουν άμεση επίπτωση στην κοινωνία, ή αντιθέτως έχουμε υποχρέωση να σεβόμαστε την κατ’εικόνα Θεού ελευθερία τους. Σύμφωνα με την διατριβή του πρ. Σισανίου και Σιατίστης Αντωνίου για την κοσμική και εκκλησιαστική εξουσία, η Ανατολική Πατερική Παράδοση τοποθετείται σε αυτό σε πλήρη αντίθεση προς το λόγο του Αυγουστίνου «βίασον εισελθείν εις την πίστιν», δηλαδή πρακτικές, ήπιας ή μη, θεοκρατίας που άκμασαν κατεξοχήν σε παλαιότερα χρόνια στην Δύση.

Ας έλθουμε τώρα στο υπό κρίση νομοθέτημα. Οπωσδήποτε δεν αφορά τρίτα πρόσωπα(υιοθεσία), δεν ταυτίζει, σε συμβολικό επίπεδο αλλά και σε επίπεδο δικαιωμάτων, την θεσμική Συμβίωση με τον Γάμο. Από την άλλη, πρέπει να παραδεχτούμε ότι ρυθμίζει ζητήματα και αναμφίβολα υπαρκτές περιπτώσεις ανθρώπων στην κοινωνία μας που de facto συμβιώνουν και θα ήθελαν μία αντίστοιχη συνολική διευθέτηση και των οικονομικών τους ζητημάτων(περιουσιακών, κληρονομικών κ.ά.).

Γνωρίζουμε ότι ο πολιτικός γάμος, ο οποίος είχε την επιδοκιμασία του αείμνηστου προέδρου της Χ.Δ. Ν. Ψαρουδάκη για λόγους ελευθερίας συνειδήσεως που, όπως έλεγε, «έχει περί πολλού» το χριστιανικό ευαγγέλιο, εισήχθη στη χώρα μας στα νεώτερα χρόνια μόλις το 1982. Ο π. Επιφάνιος Θεοδωρόπουλος έγραφε, χωρίς να εισακουστεί, ότι πρέπει να θεσμοθετηθεί ο πολιτικός γάμος επισημαίνοντας και το άτοπο και ατελέσφορο να τελείται το μυστήριο σε πρόσωπα που δεν πιστεύουν, αλλά και την ανάγκη η Διοικούσα Εκκλησία να μεριμνήσει για τα μέλη της, ώστε να τελούν εκκλησιαστικό γάμο αντί να αντιπαρατεθεί στην θεσμοθέτησή του, όπως και τελικώς έκανε χωρίς να πετύχει κάτι.

Είναι ενδιαφέρον ότι «άγιος των γραμμάτων μας» Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης είχε φτάσει να εισηγηθεί στην εποχή του ο ίδιος την θέσπιση πολιτικού γάμου για ειδικές περιπτώσεις πολύ νωρίτερα. Εδώ βρίσκεται και ένα αξιοσημείωτο ψεγάδι της συγκεκριμένης εισαγωγής: γίνεται κατ’απαίτηση εναγόντων το ελληνικό κράτος στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, το οποίο επέβαλε πρόστιμο 5 χιλιάδων ευρώ για όποιο ομόφυλο άτομο αρνείται το Κράτος να προχωρήσει σε συμβίωση. Με αυτό το σκεπτικό είχε δεσμευτεί και ο προηγούμενος Υπουργός Δικαιοσύνης κ. Αθανασίου άλλωστε να δρομολογήσει το ζήτημα. Είναι εύλογο ότι ως ελληνική κοινωνία θα έπρεπε, με βάση τις δικές μας προτεραιότητες, την δική μας κουλτούρα, και τα δικά μας πολιτικά προτάγματα να έχουμε συζητήσει το ζήτημα καταλήγοντας σε κάποια αντιμετώπιση,η οποία δεν θα ήταν υπό το κράτος ευρωπαϊκού δικαστικού εκβιασμού.

Ως Εκκλησία οφείλουμε να προσευχηθούμε ειδικά στην εποχή μας (και) για αυτό το ζήτημα, όπως συνέβαινε άλλωστε για κάθε εξειδικευμένο ζήτημα που ετίθετο σε διάφορες εποχές και επιλυόταν χαρισματικά κατόπιν με την φώτιση του αγ. Πνεύματος. Ο σκοπός είναι η αμερόληπτη και με ελεήμονα καρδία αντιμετώπιση ορισμένων προσώπων στην κοινωνία μας με την διττή μας ιδιότητα: ως άνθρωποι που πολύ ενδιαφερόμαστε για τα κοινά (πολιτική), αλλά και ως άνθρωποι που πολύ ενδιαφερόμαστε για την σωτηρία του κάθε συνανθρώπου, σε οποιαδήποτε κατηγορία, λόγω ιδιοτυπίας ή λόγω επιλογής, και αν εντάσσεται αυτός.

 

Βοηθήματα:

• Jean Richepin, «Ελληνική μυθολογία», Εκδ. Μέρμηγκας
• Πλούταρχος, «Περί παίδων αγωγής»
• «Χριστιανική ζωή και σεξουαλικές σχέσεις», Εκδ. Εν πλω, Συλλογικό έργο
• Ν. Μπουγάτσος, «Η ορθόδοξη θεολογία για τον σκοπό του γάμου», εκδ. Επτάλοφος
• Στ. Παπαδόπουλος, «Γρηγόριος ο Θεολόγος: σπουδή του βίου και του έργου του», εκδ. Αρμός
• π. Ιωάννη Μέγιεντορφ, «Ο ορθόδοξος γάμος», εκδ. Ακρίτας
• αγ. Γρηγορίου Νύσσης, «Ακρίβεια ή επιείκεια: Κανονική επιστολή προς Λητόιον Επίσκοπον Μελιτίνης», εκδ. Επέκταση
• Θ. Κολοκοτρώνη, «Απομνημονεύματα»
• αρχιμ. Επιφάνιος Θεοδωρόπουλος, «Αρθρα, μελέται, επιστολαί Ι», εκδ. Ιερόν Ησυχαστήριον Κεχαριτωμένης Θεοτόκου Τροιζήνος
• Σισανίου και Σιατίστης Αντώνιος Κόμπος, «Κοσμική και εκκλησιαστική εξουσία», εκδ. Αποστολικής Διακονίας
• Σαράντος Καργάκος, «Η πολιτική σκέψη του Παπαδιαμάντη», εκδ. Αρμός
• Νικόλαος Ψαρουδάκης, « Κείμενα και ντοκουμέντα», εκδ. Μήνυμα

Ετικέτες: π. Επιφάνιος Θεοδωρόπουλος, προσωπική ελευθερία, πειρασμοί, συζυγία, συμβίωση ομοφύλων, σύμφωνο συμβίωσης, φύση, χριστιανικός γάμος, Βιολογισμός, ΕΔΑΔ, Ιερά Παράδοση, ΚΚΕ, Νίκος Ψαρουδάκης, ΣυΡιζΑ, ακρίβεια, ακολουθία αδελφοποίησης, επιείκεια, ευρωπαϊσμός, εφ. "Χριστιανική", θεοκρατία, κόσμος της αμαρτίας, οικονομία, ομοφυλοφιλία