Ο Εγωκεντρισμός, η ιερότητα της φιλίας

Ναι, έρχονται κάποιες στιγμές που βλέπεις καθαρά, στιγμές διαυγούς σύλληψης του πόσο βαθύτατα σαπισμένη είναι αυτή η κοινωνία που έχουμε(-νε) φτιάξει. Ειδικότερα, ότι ισχύει για τους σημερινούς ανθρώπους, που βιώνουν ως τα κατάβαθα του είναι τους «έγνοιες μικρές και λύπες» και το «ψυχικό κενό της εκκοσμικευμένης κοινωνίας», όπως το έλεγε αυτός ο υπέροχος άνθρωπος, ο ακαδημαϊκός Κρίστοφερ Λας. Έτσι και προ μερικών ημερών συνέβη σε εμένα, όταν μία καλή φίλη (και, πρωτίστως, αδελφή) μου μου έγραφε, ευγενικότατα, επειδή ανησυχούσα να μάθω τι συνέβη με μια τόσο σημαντική υπόθεση(πνευματική), «Σε ευχαριστώ που νοιάζεσαι». Αυτή η ευχαριστία πραγματικά με «σκότωσε»… διότι πριν από μερικές δεκαετίες, οι άνθρωποι σε αυτόν τον τόπο ζούσαν με ξεκλείδωτες πόρτες και έμπαιναν ο ένας στο σπίτι του άλλου σαν να ήσαν πράγματι -και όχι μόνο ψιλώ ρήματι, δηλαδή στα (χριστιανικά) λόγια- «όλα κοινά»- δεν υπήρχε καν συνείδηση ιδιοκτησίας(πλην των εκδυτικισμένων αστών), του καταραμένου και φαντασιακού για τους Πατέρες ρήματος «το εμόν και το σον«… Αλλά και εγώ άλλωστε δεν κάνω τα ίδια; Σε κάποιον ψιλικατζή που ρωτούσε με ενδιαφέρον μία κοπέλα με νεογνό παιδί, τον ρώτησα, ηλιθίως, «κόρη σας είναι;»… Ο λόγος, λοιπόν, περί εγωκεντρισμού, εγωκεντρισμού σε μια κοινωνία που είναι πρωτόγνωρα ομογενοποιημένη και κομφορμιστική και που στέκεται τόσο πολύ λιγότερο κριτικά απέναντι σε ό,τι ονομάζουμε «κυρίαρχη ιδεολογία», όπως τα έχει ήδη τονίσει σωστά ο Ζακ Ελλύλ, αυτό το φαινόμενο σκεύους εκλογής, πριν 40 τόσα χρόνια…

Έτσι, λοιπόν, σκέφτομαι ότι έχουν αλλάξει τόσο όλα, μέρα με τη μέρα. Ένας φίλος μου διηγείτο με παράπονο και φρίκη για το μεταπτυχιακό του τμήμα ότι υπήρχαν, στην αρχή της νέας χρονιάς ακόμη, μόνο ένα-δύο «πηγαδάκια» ελάχιστων ατόμων (-που μιλούσαν για κάποιο project…)! Όλοι οι άλλοι ήσαν μόνοι, μονήρεις, πραγματώνοντας την εσωτερική έλλειψη οικειότητας. Την εσωτερική έλλειψη ενωτικότητας, που φέρνει κατ’εξοχήν ο γνωστός σε εμάς εδώ Παράκλητος…

Αλλά και ο πόλεμος ακόμη παληά ήταν υπόθεση τριβής και επαφής με τον άλλο, έστω τον επιτιθέμενο, τον «εχθρό». «Ζην ημάς τον εκείνων θάνατον», δεν έλεγε ο Ηράκλειτος ακόμη; Δηλαδή, ότι ζούσε ο ένας τον θάνατο του άλλου…; Εδώ και πολύ καιρό, όμως, ο πόλεμος έγινε ζήτημα του να πατάς κουμπιά, μακρόθεν…

Οι ανέραστες «ερωτικές σχέσεις» οι σημερινές συχνότατα δεν είναι παρά ένα απαίσιο, εμετικό θέατρο, με πάθη ψεκτά που ικανοποιούνται δια της χρήσης του Άλλου ως αντικειμένου ηδονισμού. Σε άλλη περίπτωση, είναι όντως κάτι που διαφορίζεται συνειδητά, πλην πόσο σπανίζει συνολικά κάτι τέτοιο σήμερα;

Ο γάμος, ακόμη, έχει καταντήσει μια φρικτή εκδοχή του ίδιου πράγματος. Ο καημένος ο Κρ. Λας ο ίδιος, όταν μιλούσε για την οικογένεια με τον γνωστό του ξέφρενο και λελογισμένο ταυτόχρονα ρομαντισμό ως «καταφύγιο σε ένα άκαρδο κόσμο«, έγραφε ότι είχε ήδη πάψει στις μέρες του να λειτουργή αυτό έτσι. Ενώ έγραφε ακόμη, χωρίς ίχνος καύχησης, ότι και ο ίδιος, όπως και η ομόζυγός του, είχαν δώσει στις φιλίες τους τόσα που δεν μπορούσαν να αντέξουν, να υποστηρίξουν… Έτσι, πιο πολύ πραγματώθηκε αυτό το περίφημο που έλεγε η Θάτσερ, πραγματώνοντας το αρχικό ατομιστικό ιδανικό του αστικού Διαφωτισμού: «δεν υπάρχει κοινωνία, αλλά υπάρχουν μόνο άτομα και οικογένειες».

Είναι γνωστό ότι το κίνημα του Ρομαντισμού, οι νεοέλληνες νεορομαντικοί και νεοσυμβολιστές ακόμη, αλλά και πιο σύγχρονοι ακόμη άνθρωποι των «γραμμάτων και των τεχνών», όπως ο Πιέρ Πάολο Παζολίνι, μεταξύ πολλών άλλων, τα έχουν τονίσει αυτά εξ αρχής, πηγαίνοντας κόντρα στην πρώιμη, τότε, νεωτερικότητα με πάθος άσβεστο και νοσταλγία, «ιδεαλισμό» θα έλεγε κάποιος άλλος. Εμείς που είμαστε Χριστιανοί, όμως, φορείς και κομιστές της «αληθούς πίστεως», όπως το λέει και στην Λειτουργία του Χρυσοστόμου, θα πρέπει να πάμε πολλά βήματα παραπάνω. Πρέπει να αναδείξουμε το πώς η σημερινή κοινωνία με τους θεσμούς της, στηρίζεται και μας οδηγεί τόσο, ιδιαίτερα τους ακαταστάλακτους και ανερμάτιστους λίγο ή πολύ, στον ατομισμό που ο εκδότης της εφημερίδας  στην Νέα Υόρκη χριστιανοσοσιαλιστής Χέρμαν Κρήγκε, της εποχής του Μαρξ, ταύτιζε με τον καπιταλισμό με τον ατομισμό. Πρέπει να σπάσουμε τους δεσμούς μας με κάθε τέτοια συμπεριφορά, να σπάσουμε τους δεσμούς μας με τις κοσμικές συμπεριφορές, για να σώσουμε τον κόσμο(ως άλας και φως του, θυμάστε;…)… Πρέπει να γίνουμε -προκλητικά, ναι- το αντίθετο από αυτό που μας περιμένει ο άλλος να είμαστε, ο άλλος έστω ο χαμένος μέσα στον ατομικισμό του (αλλά, μην έχουμε αυταπάτες, που κρυφοζεί μέσα του ένα όνειρο που εμπεριέχει αυτήν την αλήθεια). Αυτός ο δρόμος είναι αγωνιστικός και δύσκολος, ναι… Αλλά ο Ένας, που έλεγε και ο Καντ, νομίζω ότι θα μας χορηγήσει όση φωτιά χρειαζόμαστε για να τον φέρουμε σε πέρας, προσπαθώντας να κάψουμε τον υπόλοιπο κόσμο με αυτήν…

Πλην, όμως, μην νομίζετε ότι αυτά τα γράφω ως πάνω, ως πέρα, όχι. Αλλά θα μπορούσαν κάλλιστα να ονομαστούν «Τα εις σεαυτόν» -κάπως όπως το γνωστό έργο του Μάρκου Αυρήλιου…… 🙂

Ετικέτες: πόλεμος, ριζοσπαστικός ατομικισμός, σχέσεις διαφυλικές, Διαφωτισμός, Καπιταλισμός, Παζολίνι, Ρομαντισμός, Φιλία, αστικός Διαφωτισμός, ατομισμός, γάμος, εγωκεντρισμός, κίνημα του Ρομαντισμού