Το «σκουλήκι του σοσιαλισμού», ο γενάρχης του «επιστημονικού σοσιαλισμού»…

Διαβάζω ένα εύχυμο σε πληροφορίες δοκίμιο του Φράνσις Γουίν, που αναφέρεται στην ζωή του Καρλ Μαρξ, με αξιώσεις «εξ απόπτου ενατενίσεως», δηλαδή, απλά, εντιμότητας, θα λέγαμε. Ο συγγραφέας αναφέρεται στο εκτενέστατο αυτό έργο του στην αλληλογραφία δύο μεγάλων του κινήματος της κοινωνικής χειραφέτησης, του Καρλ Μαρξ και του Πιέρ -Ζοζέφ Προυντόν(φωτό). Η σχέση τους ξεκίνησε με φιλόφρονες παρατηρήσεις από την πλευρά του Καρλ Μαρξ σε επιστολή του και ευγενέστατη και συνετότατη απάντηση του Προυντόν, αλλά κατέληξε σύντομα σε ναυάγιο…

Ο Προυντόν είναι ένας πολύ γνωστός, λοιπόν, θεωρητικός, του σοσιαλισμού, του ελευθεριακού σοσιαλισμού, της αναρχίας με την ευρεία έννοια , πολλοί αναφέρονται και ανάγονται ιδεολογικά σήμερα και παληότερα στις ιδέες του ρητώς, λ.χ. ο Βασίλης Ραφαηλίδης αποκαλεί τον Νόαμ Τσόμσκι «νεοπρουντονικό». Το σύμβολο με το «Α» που χρησιμοποιείται από τους αναρχικούς της σήμερον θεωρείται δικής του έμπνευσης. Ο ίδιος, βέβαια, πίστευε και στην Θεία Πρόνοια, όπου εναπόθετε, όπως λέει και ο Φ.Γ., την λύση του «κοινωνικού ζητήματος«(είχε σπουδάσει και θεολογία), όπως πίστευε και ο «αρχάγγελος της (Γαλλικής) Επανάστασης» Σαιν-Ζυστ και ο Ζαν-Ζακ Ρουσσώ. Συνέγραψε ένα πολύτομο έργο που ονόμασε «Η φιλοσοφία της φτώχειας/αθλιότητας», όπου εξέθετε τις οικονομικοφιλοσοφικές του ιδέες. Ο Μαρξ, που άλλωστε δανείστηκε πολλά από τις αναλύσεις του Προυντόν σε θέματα αρκετά, απήντησε σε αυτό το έργο του με 100σέλιδο «φιλιππικό», πολεμική δηλαδή, που ονόμασε «η αθλιότητα της φιλοσοφίας».

Ο Π. διάβασε αυτό το έργο και κράτησε σημειώσεις. Όπως το σχετικό χειρόγραφο της Λογικής του Hegel που διάβαζε ο Λένιν με χειρόγραφα σχόλια(που εκδόθηκαν αυτόνομα στην ΕΣΣΔ), έτσι έχουμε και το βιβλίο αυτό. Εκεί έχει γεμίσει τα περιθώρια με οργισμένες σημειώσεις όπως «φληνάφημα», «ψέμα(τα)!», κτλ.  Στο δε σημειωματάριο που κρατούσε ο Π., έφτασε να αποκαλέση τον Καρλ Μαρξ ως «το σκουλήκι του σοσιαλισμού»!

Όλα αυτά, βεβαίως, τα λέω για ιστορικούς, αλλά και πρακτικούς λόγους, λόγους ευνόητους, ελπίζω…

Ετικέτες: σκουλήκι του σοσιαλισμού, Μαρξ, Προυντόν, Υπαρκτή Αριστερά